Onze-Lieve-Vrouw met Kind - Korte Klarenstraat, Lange Klarenstraat 16
Beeldhouwer onbekend, 18de eeuw (1717 (in of voor))
Sinds 1896 bevond zich tegen de gevel op de hoek van de Lange Klarenstraat met de Korte Klarenstraat een beeld van Onze-Lieve-Vrouw met Kind in een fraaie architecturaal uitgewerkte arduinen nisomlijsting. Bij een V-bominslag ca. 1944-1945 werden gebouw en beeld vernield.
Sculptuur en omlijsting waren afkomstig van het voormalige clarissenklooster, vroeger iets verderop gelegen aan de overzijde tussen Lange Klarenstraat en Eikenstraat (vgl. actuele stadsschool). Dit zgn. klooster van 'arme-klaren' bestond hier tussen 1461 en 1784.
Een in 1941 gepubliceerde foto laat toe de verdwenen sculptuur te beschrijven.
Voorgesteld wordt een 'Onze-Lieve-Vrouw Medeverlosseres'. Maria draagt het naakte Jezuskind op de rechterarm en staat bovenop de 'wereld'globe met maansikkel en slang. Niet zichtbaar, want verdwenen, is de kruisstaf waarmee Jezus als wereldverlosser de symbolische slang de kop indrukt.
De sculptuur draagt nog geen kenmerken van (ingetogen) rococo maar moet eerder voordien gesitueerd worden, in de periode van de eerste helft van de 18de eeuw.
Een madonnabeeld aan de kloostergevel werd al in 1717 vermeld bij een gelegenheidsversiering, misschien betrof het wel degelijk dit beeld.
Opm.: Het 'aanklevende kleed, duidelijk zichtbaar bij het linkerbeen is al terug te voeren tot het uit 1629-1633 daterende, enorm invloedrijke beeld van de H. Suzanna dat landgenoot François Duquesnoy (1597-1643) voor de Kerk van S. Maria di Loreto in Rome vervaardigde. De omzwachteling van de arm komt hier ook al in aanzet voor. [WS, 2002].
Boven: Prentbriefkaart (KVNS), onder Clijmans (1941)
Iconografie: Frederik Clijmans, 'Poortjes en Mariabeelden in het oude Antwerpen', Antwerpen, 1941, p. 78; KIK, B029971 (1942); Prentbriefkaart (KVNS), ongedateerd ['Antwerpen. Hoek der Clarenstraat. Oude woning (hersteld) / Anvers. Coin de la rue des Claires. Vieille maison (restaurée)', Uitgave der Vereeniging tot Behoud van Natuur-en Stedenschoon, Antwerpen - verz. WS
Literatuur: Hs 1491, [f° 12r]; Thyssen 1902, p. 259, 261; Thyssen 1922, p. 198; Lattin 1948, p. 275 (foto gebouw), 276; Lattin 1955, p. 334; Madonna 2002, p. 63
Referentie: vkb1.0277
Teksten:
Klarastraat (korte). – 188. O. L. Vrouw: In de Lange Klarastraat, vroeger ‘Oude Vest’ genaamd, was sedert de XV_de eeuw een klooster van Klarissen gevestigd, Isabella, dochter van den koning van Portugaal en echtgenoote van Filips den Goede, Hertog van Burgonje en Markgraaf van Antwerpen, had zich gewend tot Joannes Fierkens, abt van S_t Michiel, om dit klooster tot stand te krijgen. Beiden schreven naar Rome, en door bulle van 7 juni 1455 stemde paus Callistus III toe in de nieuwe stichting, waarvan de eerste abdis was: Elizabeth van Lindevelt.
Op den gevel van het klooster stond de beeltenis van O. L. Vrouw.
Ter gelegenheid van de zegepraal der Kristenen op de Turken, in 1717, was dit beeld met lanteerns verlicht, en men las er het volgende jaarschrift:
'obUMbrast VIrgo ChrIstIanos In DIe beLLI sUCCUrrIstI MUnDo'.
En in 1871:
'noLItIMere, pIe, Ipsa JUVante, Conteres CapUt DraConIs'.
Nadat dit beeld, lange jaren, gestaan had, rechtover de Korte Klarastraat, werd het in 1896 op eenen blinden muur in laatst vermelde straat overgebracht.
[Thyssen 1902, p. 259, 261].
« Klarenstraat (Korte). - 151. O. L. Vrouw. In de Lange Klarenstraat, vroeger Oude Vest genaamd, was sedert de XVde eeuw een klooster van Clarissen gevestigd. Op den gevel van het klooster prijkte eene zeer bevallige beeltenis der H. Moeder, Gods met Kindje op den rechter arm. Dit beeld bevond zich in eene groote nis, waarvan de omlijsting, in blauwen steen, ongetwijfeld door eenen bekwamen bouwkundige moet ontworpen zijn.
Ter gelegenheid van de zegepraal der Christenen op de Turken, in 1717, was dit beeld met lantaarnen verlicht, en men las er het volgende jaarschrift:
obUMbrastI VIrgo ChrIstIanos Id DIe beLLI sUCCUrrIstI MUnDo.
En in 1871:
noLI tIMere, pIe, Ipsa JUVante, Conteres CapUt DraConIs.
In 1896 werd dit beeld met zijne omlijsting overgebracht naar den muur van het hoekhuis der Korte Klarenstraat, alwaar het buitengewoon goed voorkomt. De lichtarrn, in stijl Louis XV opgevat, is zeer merkwaardig.
[Thyssen 1922, p. 198].
Beelden. Hoekhuis Lange en Korte Clarenstraten – O.L.V. beeld. Versierde vroeger de gevel van het klooster der Clarissen, sinds de XV_e eeuw in de Lange Clarenstraat gelegen en nu verdwenen (zie blz. 275). Het werd in 1896 overgebracht naar zijn huidige plaats. Het beeld in zijn nis, met lichtarm Louis XV, vormt een merkwaardig geheel met het huisje waartegen het opgericht werd (zie ill.). (Huisje en beeld werden volledig vernield door een vliegende bom).
[Lattin 1948, p. 276, ill. p. 275].
