Onze-Lieve-Vrouw met Kind [vernield] - Leeuwenstraat, Vrijdagmarkt
Cornelis Maes (toegeschreven), 1814 geplaatst - vernield op 2/01/1945 — Vervangen door een nieuw beeld (F. De Roeck, 1949) op de nieuwbouw
Al van voor de Franse periode bezat deze straathoek een (ongespecificeerd) Mariabeeld. Dat werd onder Frans bewind afgenomen en nadien niet herplaatst. in 1814, bij het 'herstel' van de religieuze gevelbeelden, huldigde men luisterrijk een beeld van het type Medeverlosseres in.
De feestelijkheden van de herplaatsing in 1814 waren enorm, met vuurwerk en al. Een publicatie (zie literatuur) herinnert ons er nog aan. Verder bewaart Voor Kruis en Beeld een zilveren hart met inscripties, dat sieraad werd tevens vervaardigd voor deze gelegenheid.
Deze Madonna sneuvelde bij de inslag van een V-2 bom <noot 1> op het plein in de Tweede Wereldoorlog en kreeg na de heropbouw van de huizen in 1949 een opvolgster. Nu werd gekozen voor een ander type, een mariale voorstelling zonder Kind, meer specifiek een beeld dat betiteld wordt als 'Onze-Lieve-Vrouw van de Medaille'.
<noot 1> De bom viel op 2 januari 1945; er vielen toen 29 doden en 27 gewonden.
Boven: ongedateerde, 20ste-eeuwse foto. Beschrijvng: Maria, gekroond, staat op een wereldglobe met maansikkel, evenaarsband en wolkensuggestie. Het links voor haar staande, naakte Jezuskind, met opgezet aureooltje, doorboort met een (kruis)staf de over de globe sluipende, symbolische slang. De linkerhand van Maria rust op haar hartstreek, met de rechterhand presenteerde ze waarschijnlijk een scepter.
Boven de voorstelling waaiert een stralenkrans waarop traditioneel een voorstelling van de H. Geest als duif voorkomt. Het geheel is beschut met een ruime, koepelvormige metalen luifel. Er is een geschilderd, omrand gevelveld, bezaaid met motieven aangebracht.
Onderaan een decoratieve smeedijzeren lichtarm met lantaarn.
(Bewaarplaats foto: Provincie Antwerpen, Dienst Erfgoed, dossier Madonnabeelden; Opschrift achteraan: K 308/23).
Midden: voor- en achterzijde van het zilveren hart met inscripties als aandenken van de herplaatsing van het Onze-Lieve-Vrouwebeeld in 1814. (verzameling Voor Kruis en Beeld)
Onder links: Titelpagina van ‘Godsdienst-iver klaerkelyk getoond door de gebueren van de Vrydagsche Merkt en byliggende straeten. Doordien het Maria-beeld in vollen luyster herplaatst is op 8 Juny 1814. Tot lof der iveraeren’, J.-S. Schoesetters : [Antwerpen], z.j. [1814]. - 8 p. - (collectie Documentatiecentrum TOPA)
onder rechts: de foto verschenen in 'Le Patriote illustré', 6/06/1937
Archief: Hs1491, [f° 16r°]
Iconografie: foto ongedateerd, Provincie Antwerpen, Dienst Erfgoed, dossier Madonnabeelden (opschrift achteraan: K 308/23)
Iconografie: "Anvers, capitale de la dévotion mariale", 'Le Patriote illustré', 6/06/1937, p. 728-729 (foto p. 729)
Iconografie: Tijs 1993, p. 190 (foto voor 1945, Privé-verzameling)
Iconografie: SAA, FOTO # 10696 / z.d. / Madonna hoek Leeuwenstraat en Vrijdagmarkt
Iconografie: Acker 1975, p. 417 (opgeh. tek., auteur ongekend, juli 1883 - vooml. verz. Couvreur)
Literatuur: Thyssen 1902, p. 213; Thyssen 1922, p. 178-179; Lattin 1948, p. 399
Literatuur: ‘Godsdienst-iver klaerkelijk getoond door de gebueren van de Vrydagsche Merkt en byliggende straeten. Doordien het Maria-beeld in vollen luyster herplaatst is op 8 Juny 1814. Tot lof der iveraeren’, J.-S. Schoesetters : [Antwerpen], z.j. [1814]. - 8 p. = iver-1814
Literatuur: Nieuwsbrief Vrienden van de Antwerpse Madonna's: nr. 21 (2014), p. 5, 19
Referentie: vkb1.1121
Teksten:
- Leeuwen straat en Vrijdag merkt. Schoon O.L.Vrouwen beeld met keurigen troon en voetstuk. Door Corn. Maes. [Hs1491, f° 16r°]
- Onze-Lieve-Vrouweparochie (bestaande beelden)
Vrijdagmarkt en Leeuwenstraat. - 106. O. L. Vrouw. - In vervanging eener oudere beeltenis, werd er in 1814 eene nieuwe geplaatst. Zij stelt de H. Maagd voor, hebbende de linker hand op het hart en dragende den schepter in de rechter. Ietwat links staat het Kindje, dat met het kruis de slang afstoot, die rond het voetstuk gekronkeld is. In verband met dit feit, schreef J.B. Van der Straelen in zijne meer gemelde ‘Kronijk’: (D. IV - 1799-1817):
“Op Sondag den 12 Juny (1814) wird het nieuw Beeld van O. L. Vrouwe alsdan gestelt op den hoek der Vrijdagsche merkt en leeuwe straet tegen het huys van den Roeper P.J. Franck; ‘s avonds om 7 ure door den Eerw. Heere Guil. J.B. Van Bombergh, Plebaen der Cathedr. Geweyd, hetwelk onder groot muziek en onder groot toeloop van volk verrigt is. Daer was eenen vercierden trap gemaeckt om boven bij het beeld te gaen; de geheele Vrijdagsche merkt was op geluystert met boomen en cronica, etc., den selven avond en nog meer den volgenden dag werd er door de gebueren zeer luysterlijk geviert.”. [Thyssen 1922, p. 178-179] - Hoek Vrijdagmarkt en Leeuwenstraat – O.L.V. beeld. / Vervangt sinds 1814 een ouder beeld. Het Kindje stoot met het kruis de slang af. (Eveneens op 2 januari 1945 vernield [door inslag van een V-bom - WS]). [Lattin 1948, p. 399]
