Christus 'Ecce Homo' - Spieringstraat [verdwenen] > herbestemd: Instituut Terninck, Terninckstraat
Een groot natuurstenen beeld met Christusvoorstelling (Ecce Homo) stond tot in de Franse tijd (ca. 1797) bovenop de wijkpomp in Spieringstraat (ook: Spierinckstraat).
Deze evenwijdig met de Scheldeoever lopende straat verbond de zuidelijke kant van Sint-Pietersvliet (Magermankaai) met de Koolvliet (Koolkaai). Ze verdween in 1884 bij de rechttrekking van de Scheldekaden en aanleggen van de verkeersweg.
Het beeld werd omwille van de bepalingen van het nieuwe regime uit het straatbeeld verwijderd en in de toenmalige Sint-Jozefkerk (de Sint-Jozef en Sint-Theresiakapel van het karmelietessenklooster, Rosier) achter het hoofdaltaar opgesteld. Erna werd de sculptuur ondergebracht in het Terninck-instituut (Terninckstraat), waar ze omstreeks 1868 in een gang opgesteld stond.
Vandaag kan men nog steeds dit monochroom in natuursteenkleur geschilderd werk ter plaatse bewonderen.
Het beeld van de Spieringstraat wordt bij Thyssen (1902 en 1922) niet opgenomen, maar deze auteur bespreekt een verdwenen 'Ecce Homo'-beeld van de Mechelseplein en vermoedde dat deze ‘Zaligmaker aan de kolom’ niet in het Sint-Elizabethgasthuis – zoals anderen meenden – maar naar het Terninck-instituut verhuisde. Blijkbaar vergiste hij zich. Het anonieme laat-19de-eeuwse Hs 1491 is expliciet en vermeldt tevens een betrouwbare bron, 'eene zuster van deze gesticht'.
Hierboven, de Ecce Homo in het Instituut Terninck - foto Paula Sörnsen (2006)
Archief: Hs1491, [f° 7v°]
Literatuur: Thyssen 1902, p. 350; Thyssen 1922, p. 290-291
Voor de straat, Spierinckstraat, ook 'Spieringstraat' (Fr.: rue des Éperlans) zie: A. Thys, 'Historiek der straten en openbare plaatsen van Antwerpen', Antwerpen, 1893, p. 608-609; Robert Vande Weghe, 'Geschiedenis van de Antwerpse straatnamen', Antwerpen, 1977, p. 438.
Referentie: vkb1.1203
Teksten:
- Voor de vernietiging der O.L.V. en anderen beelden prijkte er boven de wijk pomp in de Spiering straat een schoon groot en zeer verdienstelijk steenen Ecce-Homo beeld, dat lange jaren achter den grooten autaar der S_t Joseph kerk gestaan heeft, en sedert eenige jaren nu in den gang van het gesticht der Ternincksche school bewaerd wordt. Med. ged. door eene zuster van deze gesticht. [Hs1491, f° 7v°]
'de Ternincksche School in de Munterstraat gesticht in 1703'. [...]. In den gang prijkt een fraei Ecce homo beeld, dat vroeger de wijk pomp der Spiering straat in de 1_ste Sectie versierde. [...]. [Hs1491, bij de bespreking van kerken, kapellen en instellingen] - Sint-Jorisparochie (verdwenen beelden)
[...] Wat is er nu van dit beeld geworden? Sommige beweren, dat het 'Ecce-Homobeeld' van het St Elizabethgasthuis, hetgeen is welk vroeger op de Mechelsche plein stond; andere, en misschien zijn zij wel 't dichtste bij de waarheid, denken dat de 'Zaligmaker aan de kolom', die nu in eenen gang der Terninckschool staat, de oude beeltenis der Mechelsche plein is. [Thyssen 1902, p. 350] - Sint-Jorisparochie (verdwenen beelden)
Mechelsche plein. - 450. Ecce Homo. - Tegen het St-Joriskerkhof, op den hoek van 't Spinnekopstraatje, werd gesteld in 1751, een menschengroot Ecce Homo-beeld, gebeiteld door J.B. Woumans. Op het voetstuk stond te lezen:
"fIDeLes eCCe hoMo".
Volgens Van der Straelen was het beeld gesteld "seer fraye in een arduynen niche en met voordere cieraeten."
In het "Resolutieboek van 't Broederschap der XIV-daagsche Berechting in St-Joris parochie" (290: 3) heeft dezelfde kronijkschrijver nopens de onderhavige beeltenis, het volgende aangeteekend:
"Sondag, den 30 September 1798, werd onze geheele parochiale kerke van St Joris, met den schoonen Calvarieberg aen de suydseyde, het capelleken aen de noordseyde, daer onze Heere op 't steen sit, gestigt door Jonkr Aert Schoyte en sijne huijsvrouwe die aldaer begraeven liggen, in de capelle van 't bisdom alhier, wezende de verkoopplaets van geestelijke goederen publiek te koop gestelt."
Wat is er nu van dit beeld geworden? Sommige beweren, dat het Ecce-Homobeeld van het St Elisabethgasthuis, datgeen is welk vroeger op de Mechelsche plein stond; andere, en misschien zijn zij wel 't dichtste bij de waarheid, denken dat de Zaligmaker aan de kolom, die nu in eenen gang der Terninckschool staat, de oude beeltenis der Mechelsche plein is. [Thyssen 1922, p. 290-291]
