Onze-Lieve-Vrouw met Kind (Medeverlosseres) - Groenkerkhofstraat 1, Oude Koornmarkt

J. Timmermans, 1853, terracotta (beeld), hout (console) — Beschermd monument 2 september 1976

Deze Madonna is in een recente periode tweemaal gerestaureerd. In 1986-1988 voerde Sander Peters een nodige ingreep uit na jaren verwaarlozing, in 2008 herstelde Markus Oudejans de schade die ontstaan was bij gevelrenovatiewerken. Bij de eerste restauratie, waarbij teruggegrepen werd naar de oudste sporen van de eindafwerking, kwamen de signatuur 'J. Timmermans' en de datering 1853 aan het licht. Het terracottabeeld werd monochroom 'wit' geschilderd, de houten console en de zinken luifel in een grijstint. Bij de ingreep van 2008 – nodig omdat het hoofd en het rechterarmpje van het Jezuskind waren afgebroken en ook de kruisstaf verdween – werd het geheel van luifel, beeld en console opnieuw geschilderd. Aan de 'klassieke' optie van een wit beeld werd niet geraakt en de luifel werd discreet in een middengrijs geschilderd. Maar verder werd fantasievol kleur gebruikt op de met guirlandes versierde console. Bij het bestuderen van oud fotomateriaal benadert die laatste optie meer de aanvankelijke toestand, alleen verdween ooit wel het imposanter geheel van monumentale baldakijn en grote stralenkrans met H. Geest. De armetierige, veel te laag geplaatste luifel uit 1902, blijkbaar toen al de derde op rij, is niet meer deze uit de glorietijd van de Madonna. Er blijft een gebrek.

Maria kijkt aandachtig toe hoe het naakte Kindje, dat op haar rechterarm zit, de slang aan haar voeten met een kruisstaf de doodsteek toebrengt. De gekroonde Onze-Lieve-Vrouw, nogal star qua vorm en houding, omknelde vroeger een scepter.

De veelhoekige luifel met lambrekijn is bekroond met een rijksappel. Voor de console hangt een sierlijke smeedijzeren arm met een geelkoperen lantaarn.

Van J. Timmermans is nog (verdwenen) werk bekend, zie hoek Kipdorp en Paternosterstraat

Archief en literatuur:

Archief: SAA, 1902#1542 (Bouwaanvraag 19-07-1902; de derde luifel); Hs1491, [f° 13v°]
Iconografie: Foto Queval, 1873 met eerste luifel, verz. F. Lauwers, Merksem (Antwerpen) [zie: Goethem 1999, p. 385 nr. QV6]; Foto anoniem, ongedateerd (voor 1902?) met tweede luifel, verz. P. Janssens, Antwerpen; Clijmans 1941, afb. op stofkaft
Literatuur: Thyssen 1902, p. 205; Thyssen 1922, p. 173; Bouwen 3na 1976, p. 34; Schepens 1981, p. 85-87; Madonna 2002, p. 141; Madonna 2010, p. 57-58
Aanvullende literatuur: Sander Peters, “De restauratie van een 19de-eeuwse Madonna te Antwerpen”, ‘M&L’, 7 (1988) 6, p. 12-16.
Referentie: vkb1.0028

Hieronder: een van de vele prentbriefkaarten (deze uit 1913) met een zicht op de Kathedraaltoren vanop het kruispunt Oude Koornmarkt, Reyndersstraat en Groenkerkhofstraat. De fotograaf laat nooit na de Madonna mee in beeld te brengen. (verzameling Wim Strecker)