Onze-Lieve-Vrouw met Kind, Medeverlosseres - Hoogstraat, Vlasmarkt 36
Jan-Engelbert Pompe (toegeschreven), 18de eeuw, natuursteen en terracotta (console), polychroom geschilderd — Beschermd monument 2 september 1976
Voor de weekendbezoeker die in deze drukke winkelwandelstraat een wat meer verheven perspectief zoekt, mag deze achttiende-eeuwse beeldengroep een welkome blikvanger zijn.
Eerder uitzonderlijk staat het Kind naast Zijn moeder en wordt door haar bij de hand geleid. Beiden dragen een kroon. Als Apocalyptische Vrouw staat de Moeder Gods op een grote maansikkel en vertrapt zij de slang van het duivelse kwaad. Achter haar de zinnebeeldige duif van Gods Geest met stralenkrans. De goudkleurige kwasten aan de donkergroene luifel en vooral die aan de zeshoekige lantaarn zorgen voor een vrolijke zwierige noot.
In 1980 werd deze Madonna in opdracht van de stad Antwerpen behandeld.
Dirk Lenaerts knapte in 2005 zowel beeld, luifel als lantaarn opnieuw op. Hierbij werd gekozen voor een polychrome afwerking van de gebeeldhouwde delen op een realistische wijze (huidskleur en bruine haarpartijen), voordien waren Moeder en Kind wit en had alleen de console een kleuraccent. Maria is gehuld in een roodroze kleed met daarover een blauwe mantel, het Kind draagt enkel een wit lendendoek. In zijn linkerhand presenteert hij de rijksappel (gouden banden en kruistop op een blauwe bol). De grote maansikkel (lichtgrijs) rust op de hemelglobe (blauw met goudbanden) waarover een groene slang kronkelt. Lichtblauwe wolkjes omstuwen dit uitspansel.
Hierboven, een foto uit Thyssen 1922
Archief: Hs1491, [f° 18r°]
Literatuur: Thyssen 1902, p. 193; Thyssen 1922, p. 163; Schepens 1981, p. 45, 151-153; Madonna 2002, p. 143; Madonna 2010, p. 71, 73
Nieuwsbrief Vrienden van de Antwerpse Madonna's: nr. 7, (2005) 2, p. 8-9
Referentie: vkb1.0170
Teksten:
Vlasmarkt en hoogstraat. Een goed en verdienstelijk O. L. V. beeld met schoon engelen voetstuk. Zeer geacht beeld. Door Engel_t Pompe. [Hs1491, 18r°].
Onze-Lieve-Vrouweparochie (bestaande beelden)
Hoogstraat en Vlasmarkt. – 62. O.L.Vrouw: Het hoofd versierd met eene overgroote kroon, prijkt Maria aldaar. Zij houdt de linker hand op de borst, terwijl Zij met de rechter haren Zoon geleidt.
Het beeld is het eigendom van het huis, dat er door verfraaid wordt en telt ettelijke jaren. [Thyssen 1902, p. 193]
Onze-Lieve-Vrouweparochie (bestaande beelden)
Hoogstraat en Vlasmarkt. – 72. – Het hoofd versierd met eene overgroote kroon, prijkt Maria aldaar. Zij houdt de linker hand op de borst, terwijl Zij met de rechter haren Zoon geleidt.
Het beeld is het eigendom van het huis, dat er door verfraaid wordt en telt ettelijke jaren. [Thyssen 1922, p. 163]
Op 11 februari 1977 besloot het kollege van burgemeester en schepenen een openbare aanbesteding uit te schrijven met het oog op de restauratie van vier waardevolle, als monument beschermde Mariabeelden: Vlasmarkt - Hoogstraat, Eiermarkt - Sudermanstraat, Melkmarkt - Lijnwaadmarkt en Wolstraat - Coppenolstraat. Twee jaar later (!) wordt het aangepast bestek voor uitvoering aanvaard. Eind 1979 wordt de opdracht toegewezen. Kostprijs: 398.750 fr. of bijna honderdduizend frank per beeld. » [Schepens 1981, p. 45].
Op de hoek van de Hoogstraat en de Vlasmarkt treffen we de derde madonna aan van de vier, die in 1980 met overheidssubsidie werden gerestaureerd. Hier is de restauratie biezonder geslaagd en werden tenminste geen details vergeten. Neen, zelfs de zware kwasten kwamen terug aan de knappe ui-vormige troonhemel en de zeshoekige lantaarn. Een echt feestelijke uitbeelding.
We ontmoetten reeds enkele zittende madonna's. Ze zijn eerder schaars in de Scheldestad. Ook hier een eigenaardige biezonderheid. Het kind Jezus wordt niet gedragen door Onze-Lieve-Vrouw en zit ook niet op haar schoot. Maria leidt het kind voorzichtig bij de hand. Zowel Maria als Jezus dragen een kroon. Die van Maria is wel vrij groot. Achter Onze Lieve Vrouw de zinnebeeldige duif met stralenkrans. De sokkel wordt gevormd door een wereldbol, vervat in een klad wattige wolkjes. Maria staat op een grote maansikkel en vertrapt de slang.
Het onlangs gerestaureerde beeld op de hoek van de Vlasmarkt en de Hoogstraat dateert uit de 18de eeuw (cfr. Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen), werd geklasseerd bij K.B. van 2 september 1976 en is eigendom van het huis, waartegen het prijkt. Dat laatste is wel van belang, want voor heel wat beelden is het juridisch echt niet duidelijk aan wie ze eigenlijk toebehoren. Vele madonna's waren destijds inderdaad eigendom van het burengenootschap en niet van de huiseigenaar. De buurgenootschappen verdwenen echter en dat verklaart dan ook waarom zoveel Lieve Vrouwebeelden na verloop van tijd in verval geraakten en verdwenen. [Schepens 1981, p. 151, 153].
