Onze-Lieve-Vrouw met Kind - Kammenstraat 51 (vml. witzustersklooster)

20ste eeuw, stenig materiaal — Beschermd monument 28 november 1985

Bij de sloop van een wijkpomp op de Schoenmarkt (tegenover nr. 12 of 14) eind 19de eeuw, bleef het bijhorende zestiende-eeuwse (?) beeld bewaard. In mei 1899 werd het, na een restauratie door Jules Weyns, hier tegen de kapelgevel heropgesteld onder een luifel.

In de jaren 1989-1991 werd getracht het nogmaals te herstellen, maar het moest als verloren worden beschouwd. Kort erop werd het door de actuele zittende Madonna vervangen, een type Moeder Gods dat in de jaren 1950-1960 door een herbelangstelling voor (romaanse en) vroeggotische sculptuur in de mode kwam bij producenten van religieuze kunst. <noot 1>

Omdat dit beeld veel kleiner uitvalt dan het vorige, heeft men op de zware console een extra sokkel aangebracht: een opeenstapeling met wanverhoudingen die geenszins mooi oogt. Een kruisje bekroont de luifel met lambrekijn; ook de lantaarn met sierbol draagt een kruisje. Maria houdt het Kind – steunend met haar linkerarm – staande op haar linkerknie en toont het de toeschouwer. Met haar rechterhand ondersteunt ze Jezus' rechterarmpje.

<noot 1> Het origineel, dat als basis diende kan worden gevonden in het Museum Mayer van den Bergh in Antwerpen (inv. 331). Het is een Maria met Kind van de beeldengroep ‘Aanbidding van de Wijzen’ afkomstig uit Sint-Truiden, vervaardigd in het derde kwart van de 14de eeuw door de Meester van de Maaslandse marmeren Madonna’s. Bij het marmeren museumstuk ontbreekt het hoofd van het Kind en drukt Jezus een stapeltje munten tegen zich aan, het geschenk van Gaspar, een van de hem bezoekende ‘Wijzen’. Aan die gegevens wordt in de kopies of commerciële varianten voorbijgegaan: het beeld wordt steeds vervolledigd met een hoofd en van munten is geen sprake meer.

Verwante versies zijn in Antwerpen te vinden in de Sudermanstraat 22 (uit 1964), de Paul van Ostaijenlaan 7 op Linkeroever en de Markgravelei (Karel de Grote-Hogeschool, departement Gezondheidszorg). Een al verder van het origineel afstaande variant – meer gedrongen en meer gedetailleerd – geproduceerd door het Brusselse Atelier Vandervliet-Haenecour (ref. VH 338), werd ook in Antwerpen verkocht bij het huis Proost (nog ca. 1993). Het in 2006 afgenomen polyesterbeeld van Vleminckveld 50 was van dit type.

Archief en literatuur:

Iconografie: KIK, B16205 (MvdB, met toegevoegd kopje; foto 1914-1918), B199530
Literatuur: Thyssen 1902 (onvermeld); Thyssen 1922, p. 165-166; Bouwen 3nb 1979, p. 126; Schepens 1981 (onvermeld); Madonna 2002, p. 145; Madonna 2010, p. 89
Aanvullende literatuur: De Coo 1969, p. 120-124, cat. 2113 (Maria met Kind van een beeldengroep ‘Aanbidding van de Wijzen’ uit Sint-Truiden)
Referentie: vkb1.1022

Hierboven links: de anonieme versie, nagekapt of gegoten naar andere kopies van het origineel in het Museum Mayer van den Bergh in Antwerpen. Rechts het museumstuk van de Meester van de Marmeren Maaslandse Madonna's, zonder hoofd van het Jezuskind (foto WS, 2009).