H. Franciscus van Assisi in extase - Lange Sint-Annastraat 7 (vml. grauwzustersklooster)

Jules Weyns, ca. 1889, natuursteen 

De grauwzusters, in het laatste kwart van de 17de eeuw in de stad gevestigd, verzorgden eertijds de pestlijders en deden later aan thuisverzorging van zieken. In de vroege 18de eeuw ontstond hun eerste kloostergebouw door samenvoeging van drie panden. Boven de kloosterpoort stond toen een beeldje van de H. Franciscus (Assisi, 1181/82-1226). Het actuele complex, nu in gebruik door de Universiteit Antwerpen, werd in neogotische stijl opgetrokken in 1887 naar ontwerp van Frans Baeckelmans (1827-1896).

Voor deze nieuwbouw kapte Jules Weyns (1849-1930) een beeld gebaseerd op de polychrome houtsculptuur 'H. Franciscus in extase' door Pedro de Mena (1628-1688) in de kathedraal van Toledo (Spanje). <noot 1>

De heilige minderbroeder is frontaal afgebeeld in zijn typische pij met grote kap, met de handen in gebedshouding verborgen onder de brede mouwen. De diepbeschaduwde kap vormt als het ware een nimbus omheen zijn mager, bebaard gelaat. Het beeld staat onder een neogotisch baldakijn op een verhoogd voetstuk waarvan de figuur lijkt af te stappen. – Voor de kapucijnen op de Ossenmarkt (Korte Winkelstraat 1) vervaardigde Josuë Dupon omstreeks 1893 een iets minder rigide H. Franciscus, met een zijwaarts gekeerd gelaat en een beweeglijker volume van de armen.

Onderste foto rechts: Catedral de Toledo. "San Francisco". De Pedro de Mena', foto-afdruk, verz. WS

<noot 1> Pedro de Mena, zoon van beeldhouwer Alonso de Mena, was leerling en medewerker van beeldhouwer, schilder en architect Alonso Cano (1601-1667).

Archief en literatuur:

• Archief: Hs1491, [f° 4v°]
• Iconografie: Foto beeld in Toledo, verz. WS
• Literatuur: Thys 1873, p. 220; Thys 1893, p. 254; Thyssen 1902, p. 253 (naar Alonso Cano); Thyssen 1922, p. 190-191; Bouwen 3nb 1979, p. 272; Uytfangh 2004, p. 15 (p. 135/2004; Madonna 2010, p. 145
• Referentie: vkb1.0361