Onze-Lieve-Vrouw met Kind (‘Onze-Lieve-Vrouw van Bijstand en Victorie’) - Pompstraat, Rijke Beukelaarstraat 22

Beeldhouwer(s) onbekend, 1793 (?), natuursteen (met marmeren engelenkop) — Beschermd monument 21 januari 1987

De titel van deze Madonna 'van Bijstand en Victorie', die verwijst naar de Mariadevotie in de
naburige Sint-Andrieskerk (1689), vertaalt zich niet specifiek in een of ander aspect bij dit beeld. Maria, een statige dame met zware scepter in de rechterhand, houdt haar geklede Kind op de linkerarm. Beiden zijn ongekroond. Ofschoon Jezus als Messias, met de rijksappel geklemd onder de linkerarm, de voorbijgangers zegent, belet dit hem niet om zijn moeder liefdevol aan te kijken. Het is Maria die de blik richt naar de voorbijgangers.

Het beeld wordt amper beschut door een kleine luifel, maar dit exemplaar in schelpvorm is bijzonder attractief. Onder de veelhoekige console (zonder opschrift), is een oudere, barokke marmeren engelenkop toegevoegd. Dat kon Sander Peters vaststellen bij de restauratie van deze Madonna in 1991, een ingreep bekostigd door de Stad Antwerpen. Na een moeizame verfafname, die diende gepaard te gaan met steenverharding, is toen het beeld opnieuw in zijn originele kleurstelling (natuursteenkleur) geschilderd. De gehavende console werd herkapt en de hoek omheen het beeld van een gepleisterd gevelveld voorzien. Uit de kelders van de Sint-Andrieskerk kon de smeedijzeren lichtarm met lantaarn worden opgediept, die na herstelling zijn heraangebracht.

In de Sint-Andrieskerk wordt het oude genootschapsboek bewaard. Er valt uit te leren dat de Madonna in 1797 door beeldhouwer "goijens" (Goyens, Goyers?) werd weggenomen; ze kwam in 1814, na het vertrek van de Fransen, terug. <noot 1>

<noot 1> Nieuwe gegevens, niet opgenomen in Madonna 2010; zie ook de afbeeldingen hieronder.

Boven foto's WS, 2014

Archief en literatuur:

Archief: SAA, PK 2907 (‘Nota’s Visschers’, nr. 22, “Onze-Lieve-Vrouw van Bijstand en Victorie, 1793”); Hs1491, [f° 16v°] (“door Jaek Rottiers”); Buurtgenootschapsboek, archief Sint-Andrieskerk (zonder referentie)
Literatuur: Thyssen 1902, p. 231; Thyssen 1922, p. 225; Schepens 1981, p. 143, 145; Malliet 1991; Beschermd 1994, p. 30; Madonna 2002, p. 165; Madonna 2010, p. 187
"Op stap doorheen de Sint-Andriesparochie (11)", 'Sint-Andries 2000', (2006) 3, p. 3-8 (p. 6); Lepeleere 2013
Referentie: vkb1.0123

Hieronder: twee details van pagina's uit het genootschapsboek (archief Sint-Andrieskerk):
links, "het afbreken van het belt" (de verwijdering) op 27 september 1797;
rechts, de herplaatsing in 1814 (datering met chronogram)