Onze-Lieve-Vrouw met Kind - Schoytestraat 61

Beeldhouwer onbekend, 18de eeuw, hout en gips (engelkoppen), geschilderd - Beschermd monument 21 januari 1987

In de tamelijk enge Schoytestraat werd ooit op de scheidsmuur van de nummers 59 en 61, onder een vrij eenvoudige negentiende-eeuwse metalen luifel, een voor die plek te imposante laat-achttiende-eeuwse houten Madonna op een nog imposantere console geplaatst. Het beeld hing daar wat scheef, werd laatst nog gerestaureerd, maar is in 2009 afgenomen in afwachting van een renovatie van het pand. Pas in februari 2014 is het herplaatst, na een nieuwe restauratie- en conservatiebehandeling.

Maria houdt haar Kind op de rechterarm. De kleine naakte Jezus wuift vriendelijk naar de voorbijgangers terwijl zijn moeder zijdelings neerwaarts naar hen kijkt. Kleding, schoeisel en kapsel volgen de laatbarokke stijlcriteria; de ietwat logge massa van de om het middel opgehouden mantel, komt in de tweede helft van de 18de eeuw dikwijls voor. Ook de puur 'witte' eindafwerking, als imitatie voor het dure blanke marmer, is een tijdskenmerk. <noot 1>

Tot dusver is men voor dit werk enkel te rade gegaan bij de onkritische en geen bron vermeldende A. Thyssen, waarbij het door hem vernoemde jaartal 1611 en de benaming "O.-L.-Vrouw van Bijstand" werden overgenomen. <noot 2> In 2002 (Madonna 2002, p. 169) verdween gelukkig deze stilistisch onmogelijke datering, maar bleef wel de benaming behouden. Meer nog, ze werd gelegitimeerd en zelfs verklaard (helaas zonder staving). Er bestaan goede redenen om aan te nemen dat de Madonna hier ooit betiteld werd als 'O.-L.-Vrouw van Peis' en dat ze door Jan Engelbert Pompe (1743-1810) werd vervaardigd in 1785.

De getoonde foto's zijn van 2014 (WS). 

• <noot 1> Bij de restauratie door An Tant en Seppe Roels in 1999-2001 bleek, uit de opbouw van de verflagen (stratigrafisch onderzoek), dat de sculptuur oorspronkelijk monochroom afgewerkt was. Een van later daterende polychrome overschildering werd toen niet behouden.

• <noot 2> In 1902 weet Thyssen niets te vermelden dan "Op nr. 69: Groot en statig Mariabeeld". In 1922 wordt dit "Het is eene aloude beeltenis van O. L. Vrouw van Bijstand, het jaartal 1611 dragend en over een vijftiental jaren gansch hersteld."

Archief en literatuur:

Archief: SAA, Pk 2907 (Nota’s Visschers); Hs1491, [f° 16r°]
Iconografie: Schepens 1981, p. 128
Literatuur: Thyssen 1902, p. 236; Thyssen 1922, p. 228-229; Bouwen 3nb 1979, p. 450; Schepens 1981, p. 129, 131; Beschermd 1994, p. 37; Madonna 2002, p. 169; Madonna 2010, p. 201
Nieuwsbrief Vrienden van de Antwerpse Madonna's: pdfnr. 3 (2003, 2), p. 2
Referentie: vkb1.0142