Onze-Lieve-Vrouw met Kind - Sint-Andriesstraat 5
Beeldsnijder onbekend (Jan Van Papenhoven?), 18de eeuw (1742?), hout (polychroom geschilderd)
Op de hoek van de negentiende-eeuwse pastorie van Sint-Andries hangt sinds 1963 een bekoorlijk beeld. Het gaat enigszins schuil onder de te laag geplaatste ronde metalen baldakijn met lambrekijn – en het hoofd van de zwierig gedrapeerde Maria ís al zo ingekapseld door haar mantel. Als een trotse moeder toont ze haar Kind aan de passanten. De naakte krullenbol steekt beide armpjes uit alsof hij door een van de voorbijgangers opgepakt wil worden (verdween hier een 'rozenkrans' in Jezus' handen?).
Oorspronkelijk stond dit beeld op de hoek van de Aalmoezenierstraat <noot 1> en Bogaardestraat, waar het geflankeerd werd door twee omhoogvliegende engeltjes met blijkbaar iets in hun handen (de engeltjes worden bewaard in de Sint-Andrieskerk). Ook vloog de zinnebeeldige duif midden in een stralenkrans boven Maria.
De lindehouten sculptuur is in 2004-2005 behandeld door de restaurators Monique en Etienne Mahieu (Articon Restauratie Technieken - A.R.T.), die de onder een zestal 'witte' overschilderingen verborgen polychromie konden vrijleggen. Lacunes zijn ingevuld met een verf aangemaakt op basis van een kalk-caseïnebindmiddel, waarbij aan het origineel identieke (handgemalen) pigmenten werden toegevoegd. Maria draagt een rozerood kleed en hierover een blauwe mantel, afgeboord met een goudmotief. Het naakte Jezuskind en alle andere onbedekte lichaamsdelen (handen, gelaat) staan in een vleeskleur; Jezus bezit een lichtbruine haardos. Bij de herplaatsing in mei 2005 zijn de bewaardgebleven originele kronen heropgezet en kreeg de lege lichtarm opnieuw zijn lantaarn.
<noot 1> Vroeger Sint-Janstraat. De straatnaam werd gewijzigd in Aalmoezenierstraat bij collegebesluit van 29 oktober 1920. (Weghe 1977, p. 75).
Archief: Hs1491, [f° 16r°]; Archief VKB, Verslag vergadering 24/06/1963
Literatuur: Thyssen 1902, p. 227; Thyssen 1922, p. 222; Bouwen 3nb 1979, p. 406-461; Schepens 1981, p. 115, 131, 133; Madonna 2002, p. 169; Madonna 2010, p. 203
Nieuwsbrief Vrienden van de Antwerpse Madonna's: pdfnr. 1 (2002) 2, p. 12; Idem, pdfnr. 7, (2005) 2, p. 4-5
Referentie: vkb1.0147
Boven: foto's WS, 2009
Teksten:
* Bogaard en S_t. Janstraat. O. L. V. visitatie. Schoon L. V. beeld met schoonen troon. Keurig engelen voetstuk. Door Van Papenhoven, Jan.
[Hs1491, f° 16r°].
Sint-Andriesparochie (bestaande beelden)
Bogaerdestraat en Sint-Janstraat. - 119. O.L.Vrouw: Hier ziet men een beeld van O.L.Vrouw, 'Moeder des Zaligmakers'. Uit de 'Grafschriften' (2de reeks; p.44; 1756) halen wij het volgend jaarschrift, dat in 1742, bij 't beeld te lezen hing:
MarIa aLLe UWe DIenaars LoVen UWe heYLIgheYt.
[Thyssen 1902, p. 227]
* Sint-Andriesparochie (bestaande beelden)
Bogaerde- en Aalmoezeniersstraat (St-Jansstraat). - 222. O. L. Vrouw. - Hier ziet men op een prachtig voetstuk de Moeder des Zaligmakers, Uit de 'Grafschriften' (222: 1) halen wij het volgend jaarschrift, dat in 1742, bij het beeld te lezen hing:
"MarIa aLLe UWe DIenaars LoVen UWe heYLIgheYt".
222(1) 2de reeks; bladz. 44; 1756.
[Thyssen 1922, p. 222]
* [...]. De Heer Stoelen verzocht de vergadering tevens een dankbrief toe te zenden aan de Heer en M_vr Janssens, Nationalestr. 160, Antwerpen, die de goedheid hebben gehad afstand te doen ten voordele der V.Z.W.D. Voor Kruis en Beeld van het Mariabeeld dat eerstdaags zal geplaatst worden in de S_t Andriesstraat, hoek Pastorij. Op 25 en 26 juni 1963 werden deze 2 brieven verzonden.
[Verslag vergadering VKB, 1963-06-24].
* Een madonna, die helemaal spoorloos verdween, is de Lieve Vrouw, die nog tot in de helft van deze eeuw op de hoek Bogaardestraat-Aalmoezenierstraat stond. Werd dit beeld weggenomen toen men het huis sloopte? Amand de Lattin vertelt dat de madonna met engelen versierd was.
[Schepens 1981, p. 115]
* Op de hoek van de pastorie (Sint-Andriesstraat nr. 5) een bekoorlijke beeltenis onder ronde baldakijn. Als een trotse moeder toont de zwierig gedrapeerde Maria haar kind aan de voorbijgangers. Jezus steekt zijn armpjes uit naar de passanten, zoals alle peuters dat doen, die eens willen "gepakt" worden. Het knappe en goed onderhouden beeld behoort tot de vijftig, die onder de speciale bescherming van Kruis en Beeld staan. Spijtig genoeg ontbreekt hier de lantaarn. De smeedijzeren lichtarm hangt er een beetje nutteloos bij.
[Schepens 1981, p. 131, 133].
