Heilig Sacrament en engelen - Sint-Katelijnevest (Sint-Carolus Borromeuskerk, torenbasis)

onbekende siersmid en Jan Baptist (I) Van Hool, 1834 (herkapt 2006), metaal (verguld), natuursteen - Monument 20 februari 1939

Het venster dat licht geeft op het tabernakel achter het hoofdaltaar is aan de straatkant niet alleen monumentaal omlijst, maar ook sterk met betekenis gevuld. Een gebroken fronton bovenaan bevat een cartouche met een Jezusmonogram (IHS) en voor het glas zelf wordt de handeling van het misoffer in de kerk reuzengroot weerspiegeld.
De uitbeelding van de H. Eucharistie, met een hostie boven een miskelk, is omgeven door een stralende zon en wordt begeleid door een beeldengroep met engelen op een wolkenbasis. De twee gevleugelde engelenkopjes in het midden lijken decoratief, maar bij goed kijken zie je ze zingen uit een boek (passend zouden ze een 'Tantum ergo' of 'Adoro Te' kunnen aanheffen). De knielende engelen die hen flankeren reiken met hun attribuut volop betekenis aan. Het anker van de linkerengel staat voor de 'hoop', het tegen de borst aangedrukte kruis van de rechtse engel duidt op 'geloof'. Het derde element van het klassieke drieluik christelijke waarden of deugden (de liefde) is de in hartvorm lichtvangende kelk met hostie zelf.
Onder de grote devotielantaarn is in een vlakke cartouche het geheel ook tekstueel vertaald 'GELOOFD ZIJ / JEZUS CHRISTUS / IN HET ALLERHEILIGSTE / SACRAMENT'.

Het geheel werd bij de recente restauratiecampagne van de toren (beëindigd eind 2006) vernieuwd. De beelden zijn herkapt door een buitenlandse beeldhouwer die werkte in opdracht van de restauratiefirma. Het restant van de door Jan Baptist Van Hool 'vader' (1769-1837) in 1834 gekapte engelenbeelden wordt in de kerk zelf bewaard. De nieuw aangebrachte miskelk is kort na de herplaatsing in 2006 gestolen, maar werd onmiddellijk 'liefdevol' hermaakt.

• Zie ook de andere beelden van deze toren

Archief en literatuur:

• Archief: Hs1491, [f° 9v°]
• Iconografie: Fierlants 1860 (EHC, K 11889, ‘Monuments Religieux’, 6, “St. Carolus-Borromeus-kerk”), zie ook: Goethem 1999, p. 354 (FE107); KIK, B28181 (1942)
• Literatuur: Thyssen 1902, p. 329; Thyssen 1922, p. 275; Bouwen 3na 1976, p. 113, 321; Huybrechs 1980, p. 16; Ruyssevelt 2001, p. 35; Madonna 2010, p. 209
• Referentie: vkb1.0399

Citaten:

1. "SINT-KATELIJNEVEST / Tegen de gevel van de lantaarntoren hangt een beeldengroep, De Aanbidding der H. Eucharistie door Jean-Baptiste van Hool. Beeldengroep in steen (1834). (…). Een bouwlaag hoger, drie meer dan levensgrote figuren in de nissen. In de oostelijke nis, Christus als verlosser, slechts gekleed met een lendendoek en met een groot kruis in de arm; in de zuidelijke nis, een gevleugelde engel met voor de borst gekruiste voorarmen; in de noordelijke nis, een engel met in gebed gevouwen handen.
   Lit. Thyssen 1922, p. 275; Bouw 3na 1976, p. 321; Goethem 1999, p. 354." [Ruyssevelt 2001, p. 35]
2. "Kathelijnevest. - 411-412. Kerktoren. - Aan den voet van den prachtigen toren der St-Caroluskerk, is eene schoone groep geplaatst: de H. Hostie boven eenen kelk te midden van gouden stralen en door twee engelen aanbeden. (...). Tijdens de herstelling van bovengemeld afbeeldsel in 1834, werden er de twee aanbiddende poezelige engelen aangebracht; zij zijn het werk van den beeldhouwer J.B. Van Hool. (...). Boven de onderhavige groep ziet men eenen kartel met den Zoeten Naam, door een gevleugeld engelenhoofd bekroond, kunstwerk van Andries de Nole, den jonge. [Thyssen 1922: 275]

Hierboven: Medaillon met IHS, onderaan een mascaron, bovenaan een gevleugeld engelenhoofd, werk van Andries de Nole (1598-1638) — Foto WS, 2006

Hierboven de net geplaatste, herkapte beelden, lager na de afwerking van het geheel (foto's WS, 2006)

Hierboven: de engelen van Van Hool in 2002 (foto WS)