Onze-Lieve-Vrouw met Kind - Grote Pieter Potstraat, Vlasmarkt
> herplaatst Keizerstraat (Museum Rockoxhuis binnenkoer; inv. 77.53)
toegeschreven aan Peeter Van Overlaet (18de eeuw), natuursteen, 1706?
{gallery}beelden/2000/10171{/gallery}
De natuurstenen Madonna van het hoekkuis Grote Pieter Potstraat en Vlasmarkt verdween bij renovatiewerken aan gevel en huis in het laatste kwart van de 20ste eeuw. Via de kunsthandel kwam ze later in het Museum Rockoxhuis terecht, waar ze van verf ontdaan, een plaatsje kreeg onder de bogengalerij van het Binnenhof.
Onder midden en rechts: geaquarelleerde tekening van de Scheldezijde van de Koninklijke poort (Waterpoort) door Jozef Linnig, 1847. Het detail toont de doorkijk naar de Vlasmark met de Madonna op de hoek met de Grote Pieter Potstraat - (Stadsarchief, 12 # 2973)
Archief: Hs1491, [f° 16r°]
Iconografie: KIK: B29958 (Vlasmarkt, 1942), N14918 (Rockoxhuis, 1991); 'K&C', 5 (1972) 20, 2 november 1972
Literatuur: Thyssen 1902, p. 208; Thyssen 1922, p. 177; Schepens 1981, p. 153; Madonna 2010, p. 127 noot 70
Referentie: vkb1.0171
Hieronder, de illustratie bij het (reclame)artikeltje in 'K&C':
'Vlaams, einde 16e eeuw', 'K&C', 5 (1972) 20; 2 november 1972
Teksten:
Vlasmarkt en Peeterpotstraat. Een oud O.L.V. beeldeken met Kindje op den arm. Schoonen troon, effen voetstuk. Door Pieter Van Overlaat. Gezet 1706.
[Hs1491, f° 16r°]
Onze-Lieve-Vrouweparochie (bestaande beelden)
Vlasmarkt en Pieterpotstraat (lange). – 91. O.L.Vrouw: Onder eene kap, waarboven de naam van Maria tusschen twee bloementakken, staat de Moeder des Heeren met Haren goddelijken Zoon afgebeeld. [Thyssen 1902, p. 208]
Onze-Lieve-Vrouweparochie (bestaande beelden)
Vlasmarkt en Pieterpotstraat (Lange). – 104. Onder eene kap, waarboven de naam van Maria tusschen twee bloementakken, wordt de Moeder des Heeren met haren goddelijken Zoon afgebeeld. [Thyssen 1922, p. 177]
"Vlaams, einde 16e eeuw"
'Madonnabeeld', witte steen, h. 84 cm. (Antwerpen, Kunsthandel Jan van Herck)
Dit Mariabeeld is afkomstig van de gevel van een oud woonhuis te Antwerpen.
Van oudsher moet te Antwerpen het gebruik hebben bestaan om godsdienstige beelden, en vooral onze-lieve-vrouwebeelden, op de hoeken van de straten te plaatsen. Het vroegst gekende beeld is dat van "Onze-Lieve-Vrouw op 't Staaksken" uit de 9de eeuw, dat men na het vertrek van de Noormannen op een boom in een moestuin aantrof. Dra kende het miraculeuze beeld een grote toeloop van bedevaarders en de grote godsvrucht van de plaatselijke bevolking zette Buchardus, bisschop van Kamerijk, aan, in 1124, Maria als patroonheilige van Antwerpen uit te roepen. Op het eerste stadhuis prijkte tevens een beeltenis van Maria.
Toen onze gewesten onder Spaans bewind stonden, kwam in de Scheldestad algemeen het gebruik in voege Mariabeelden op openbare plaatsen op te stellen.
['Vlaams, einde 16e eeuw', 'K&C', 5 (1972) 20; 2 november 1972]
Nog op de Vlasmarkt prijkte tot zowat de helft van deze eeuw, een klein Mariabeeld tussen twee bloemtakken nl. op de hoek met de Grote Pieter Potstraat. Dat hoekhuis werd in het begin van de jaren zeventig door een bekend Nederlands cineast aangekocht. De man zette zich moedig aan het restaureren van zijn woonst en stond tijdens zijn vrije uren in hoogsteigen persoon op een ladder zijn gevel af te kappen. Het entoesiasme heeft echter niet lang geduurd. Al bijna tien jaar werd aan het huis geen hand meer uitgestoken. De Lieve Vrouw verhuisde naar de koer van het Rockoxhuis in de Keizerstraat. Het is weinig waarschijnlijk dat ze ooit nog op haar vertrouwde plaats terugkomt. [Schepens 1981, p. 153]
Het vroegere beeld van de Grote Pieter Potstraat, hoek Vlasmarkt is ook een (grovere) variant op de Stadhuismadonna. Hier wel inclusief de haarlokken en het boek. Het is in de jaren 1970 via de antiekhandel terecht gekomen in het Museum Rockoxhuis (Keizerstraat) en hangt onder de arcade van de binnenkoer (inv. 77.53, ‘laat 16de-eeuws’). Mogelijk is het net als het beeld van het Maagdenhuis een achttiende-eeuws werk. Het Hs1491 vermeld “Vlasmarkt en Peeterpotstraat. Een oud O.L.V. beeldeken met Kindje op den arm. Schoonen troon, effen voetstuk. Door Pieter Van Overlaat. Gezet 1706.” (Hs1491 [f° 16r°])
[Madonna 2010, p. 127 noot 70]
