- Inventarisnummer: 1.0023
Onze-Lieve-Vrouw met Kind - Falconrui 7 (achtergevel) [vroeger: Falconplein 39, Falconpoort]
Commerciële productie, 20ste eeuw
Beschrijving:
De Moeder Gods houdt haar Kind voor zich tegen de borst om het aan de voorbijgangers te tonen. Haar rechterhand houdt ze tegen zijn borst. Jezus spreidt de armpjes open. Alleen Maria draagt een kroon. De S-vormige console draagt een halfrond plateau. Er is een sierlijke lichtarm, doch zonder lantaarn. De luifel, binnenin met sterren beschilderd, is bekroond met rijksappel en is aan de drie zijden voorzien van een sierlijke draperie.
Restauratie in 2022:
Tijdens een onderhoudsbeurt in 2021 werd geconstateerd dat het beeld aan een grondige restauratie toe was. Het hoofdje van Jezus, dat door de vele verflagen, eerder op een bloemkool leek, was losgekomen en werd bewaard. In 2022 restaureerde beeldhouwer David Natidze het beeld. Oude verflagen werde verwijderd en het Jezushoofd werd terug op zijn originele plaats verankerd. Beschadigingen aan de sokkel werden hersteld en afgebroken details werden bijgemaakt. Ook beide handen van het Kind werden opnieuw geboetseerd. Het hele beeld en de luifel werden geschuurd en geschilderd. Enkele details op de luifel werden met bladgoud verguld.
Stadsontwikkeling tot 2013:
Via de poortomlijsting aan het Falconplein nr. 39 komt men aan de 'Falconpoort' (officiële straatnaam). Het is een grote openbare ruimte waar ooit kleine huisjes stonden met aan één van die huisjes een Madonna. Deze huisjes werden afgebroken om plaats te maken voor een nieuwbouwproject, met voorgevels aan de Falconrui. De vroeger aanwezige Madonna werd wel terug geplaatst. Van een beeld aan de voorgevel transformeerde het daarbij wel naar één aan de achtergevel. <noot 1>
<noot 1> De poortomlijsting uit 1671 aan het plein is wat nu nog herinnert aan het hier eens gelegen Falcontinnenklooster. Na uitdrijving van de zusters onder Frans bewind, werd het klooster vanaf mei 1812 gesloopt en startte de bouw van een militaire kazerne, die werd opgeleverd in 1816. Deze Falconkazerne verdween op haar beurt in 1941. In de plaats kwam het tussen 1952 en 1955 opgetrokken Internationaal Zeemanshuis, dat temidden van wat groen werd geconcipieerd. In afwachting van een nieuwe inpandige bebouwing werd dat modernistisch gebouw in het voorjaar van 2013 ook gesloopt.
Rechts onder: De lage bebouwing met Madonna aan de gevel in 2006. Op de achtergrond het Internationaal Zeemanshuis nog in volle glorie. — Links onder: een opname uit het midden van de 20ste-eeuw met inkijk via de poort aan het Falconplein.
Archief: SAA, 1865#117 (bouwaanvraag: 25-02-1865 en niet 27-02-1865)
Literatuur: Thyssen 1902, p. 280; Thyssen 1922, p. 238; Bouwen 3nb 1979, p. 53-54; Madonna 2002, p. 138; Madonna 2010, p. 53
Referentie: vkb1.0023
Teksten:
Sint-Paulusparochie (bestaande beelden)
Falconpoort. – 223. O.L.Vrouw, H. Eligius: Langs de Falconpoort (nr. 39 op het Falconplein) komt men, in eenen gang, waar, in eene glazen kas, de beeltenis staat van 'Onze-Lieve-Vrouw Presentatie', (1855).
Daar ook werd gewijd met groote plechtigheden, in 1866, door plebaan Beeckmans zaliger, een beeld van den H. Eligius, bijzonderen patroon tegen de cholera. » [Thyssen 1902, p. 280].
Sint-Paulusparochie (bestaande beelden)
Falconrui. - 295-296. O. L. Vrouw en H. Eligius. - Langs de Falconpoort (n. 39) komt men op eene opene plaats, waar in 1855 een beeld geplaatst werd onder den titel: O.- L. Vrouw Presentatie.
Daar ook werd gewijd met groote plechtigheden, in 1866, door plebaan Beeckmans zaliger, een beeld van den H. Eligius, bijzonderen patroon tegen de cholera. [Thyssen 1922, p. 238]
- Soort beeld: Onze-Lieve-Vrouw met Kind
- Is er een beheersplan: Ja
- Plaatsing jaartal: 20ste eeuw
- Sector: Klapdorp
- Inventarisnummer: 1.0348
Onze-Lieve-Vrouw met Kind - Kommekensstraat 24
Beeldsnijder onbekend, eind 18de of begin 19de eeuw (?), hout, geschilderd
Beschrijving van het beeld:
Maria, die een stevige mantel over haar kleed draagt, is blootshoofds, ongekroond en geschoeid in een klassieke open sandaal. In een dragende omarming toont ze haar kind aan de voorbijgangers, die door Jezus gezegend worden met de rechterhand. Het enige waardigheidssymbool komt Jezus toe. Met de linkerhand omknelt hij de, op zijn de schoot rustende, grote rijksappel. De madonnasculptuur zelf is klassiek en eerder statisch. De aanvullende voorstelling met zon- en maandragende engelen is vrij ongewoon voor een buitenopstelling. Zij flankeren de centraal, boven de voorstelling zwevende, zinnebeeldige duif van Gods Geest in stralenkrans. Zij zijn ook de aanleiding voor de (later gegeven) betiteling 'Hemelkoningin'. 'Maria, uitgelezen als de zon en mooi als de maan', zo luidt het in het litaniegebed. Het voetstuk draagt een Mariamonogram. Een devotieverlichting is niet (meer) aanwezig.
Restauratie in 2010 en herstelling in 2022:
Door het dik verfpakket waren de vormen van de beelden amper herkenbaar. Ook de uitwerpselen van de huizende duiven maakten het plaatje niet fraaier. Eind 2010 werd het houten beeld met een hoogtewerker van de gevel genomen en overgebracht naar het atelier van Noortje Cools, die het grondig restaureerde. In oktober 2011 werd het beeld herplaatst. Ook een duivenwering en een nieuwe lantaarn werd aangebracht.
In 2020 was de zon letterlijk door de mazen van het net gevallen. Vermits er geen getuigen waren, kon niet worden uitgemaakt of het om vandalisme dan wel om schade door een voorbijrijdende vrachtwagen ging. In het voorjaar 2022 herstelde restauratrice Noortje Cools de schade en blonk het beeld nog eens helemaal op.
Geschiedenis van het beeld tot 2010:
De oudste beschrijving van deze Madonna dateert uit het derde kwart van de 19de eeuw en vermeldt noch vervaardiger noch periode van ontstaan. Aanvankelijk stond het beeld op de hoek van de Huikstraat met de Kommekensstraat op een mooie console onder een fraai geschilderde luifel waaronder engelen zweefden. Bij een verbouwing in 1892 verhuisde de sculptuur naar de zijgevel aan de Kommekensstraat, waar het blinde middelste raam op de eerste verdieping werd aangepast om de Madonna te kunnen plaatsen. Of de nu aanwezige engelen meeverhuisden of nieuwe creaties zijn blijft in het ongewisse.
(foto's uit 2008)
Archief: SAA, 1892#474 (Huikstraat 2, bouwaanvraag architect F. Claes, 1892); Hs1491, [f° 5v°]
Iconografie: schepens-madonna-1981: 189; Dia T. Darimont, 1989 (lader 3, nr. 164; archief VKB)
Literatuur: Thyssen 1902, p. 284; Thyssen 1922, p. 240; Bouwen 3na 1976, p. 141; Schepens 1981, p. 188, 190; Madonna 2002, p. 150; Madonna 2010, p. 111
Nieuwsbrief Vrienden van de Antwerpse Madonna's: pdfnr. 17 (2011, 1), p. 19; pdfnr. 18 (2011, 2), p. 27
Referentie: vkb1.0348
- Soort beeld: Onze-Lieve-Vrouw met Kind
- Materiaal hoofdbeeld : Hout
- Beschermd: Neen
- Is er een beheersplan: Neen
- Plaatsing jaartal: 1900
- Sector: Klapdorp
Onze-Lieve-Vrouw Onbevlekt Ontvangen, 'Notre Dame Protectrice de Pie IX' - Fredericusstraat 89 2640 Mortsel - WZC Mayerhof
gebroeders Kockerols, 1869, natuursteen (wit - Savonnières)
Herbestemming en restauratie in 2021 - 2022:
Sinds jaren zocht de heer Boudewijn Callens, wiens echtgenote familie van de beeldhouwers Kockerols is, in samenwerking met de vereniging Voor Kruis en Beeld naar een geschikte plaats voor het Mariabeeld dat zich oorspronkelijk op de hoek van de Quellinstraat en de Quinten Metsysstraat bevond en sinds de sloop van het gebouw in een stadsmagazijn lag. Na een restauratie door Geneviève Hardy werd het beeld uiteindelijk in de tuin van het woonzorgcentrum Mayerhof in Mortsel geplaatst. Dit woonzorgcentrum werd in 1904 gesticht door de weduwe Mayer-van de Bergh -en tevens oprichtster van het museum met dezelfde naam in de Lange Gasthuisstraat- als rustoord voor haar personeel. Op die manier blijft de band met de binnenstad behouden. De plaatsing van het polychrome beeld maakt deel uit van de heraanleg van de tuin waar meer aandacht gaat naar het prikkelen van de zintuigen bij oudere mensen. In het voorjaar van 2022 werd het beeld voltooid met een artistieke luifel. Op 14 mei vond een inzegening plaats door hulpbisschop Jean Kockerols, samen met de aalmoezenier van Mayerhof, E.H. Schuurmans. Een volledig verslag van deze dag is hier te lezen.
