- Inventarisnummer: 1.0348
Onze-Lieve-Vrouw met Kind - Kommekensstraat 24
Beeldsnijder onbekend, eind 18de of begin 19de eeuw (?), hout, geschilderd
Beschrijving van het beeld:
Maria, die een stevige mantel over haar kleed draagt, is blootshoofds, ongekroond en geschoeid in een klassieke open sandaal. In een dragende omarming toont ze haar kind aan de voorbijgangers, die door Jezus gezegend worden met de rechterhand. Het enige waardigheidssymbool komt Jezus toe. Met de linkerhand omknelt hij de, op zijn de schoot rustende, grote rijksappel. De madonnasculptuur zelf is klassiek en eerder statisch. De aanvullende voorstelling met zon- en maandragende engelen is vrij ongewoon voor een buitenopstelling. Zij flankeren de centraal, boven de voorstelling zwevende, zinnebeeldige duif van Gods Geest in stralenkrans. Zij zijn ook de aanleiding voor de (later gegeven) betiteling 'Hemelkoningin'. 'Maria, uitgelezen als de zon en mooi als de maan', zo luidt het in het litaniegebed. Het voetstuk draagt een Mariamonogram. Een devotieverlichting is niet (meer) aanwezig.
Restauratie in 2010 en herstelling in 2022:
Door het dik verfpakket waren de vormen van de beelden amper herkenbaar. Ook de uitwerpselen van de huizende duiven maakten het plaatje niet fraaier. Eind 2010 werd het houten beeld met een hoogtewerker van de gevel genomen en overgebracht naar het atelier van Noortje Cools, die het grondig restaureerde. In oktober 2011 werd het beeld herplaatst. Ook een duivenwering en een nieuwe lantaarn werd aangebracht.
In 2020 was de zon letterlijk door de mazen van het net gevallen. Vermits er geen getuigen waren, kon niet worden uitgemaakt of het om vandalisme dan wel om schade door een voorbijrijdende vrachtwagen ging. In het voorjaar 2022 herstelde restauratrice Noortje Cools de schade en blonk het beeld nog eens helemaal op.
Geschiedenis van het beeld tot 2010:
De oudste beschrijving van deze Madonna dateert uit het derde kwart van de 19de eeuw en vermeldt noch vervaardiger noch periode van ontstaan. Aanvankelijk stond het beeld op de hoek van de Huikstraat met de Kommekensstraat op een mooie console onder een fraai geschilderde luifel waaronder engelen zweefden. Bij een verbouwing in 1892 verhuisde de sculptuur naar de zijgevel aan de Kommekensstraat, waar het blinde middelste raam op de eerste verdieping werd aangepast om de Madonna te kunnen plaatsen. Of de nu aanwezige engelen meeverhuisden of nieuwe creaties zijn blijft in het ongewisse.
(foto's uit 2008)
Archief: SAA, 1892#474 (Huikstraat 2, bouwaanvraag architect F. Claes, 1892); Hs1491, [f° 5v°]
Iconografie: schepens-madonna-1981: 189; Dia T. Darimont, 1989 (lader 3, nr. 164; archief VKB)
Literatuur: Thyssen 1902, p. 284; Thyssen 1922, p. 240; Bouwen 3na 1976, p. 141; Schepens 1981, p. 188, 190; Madonna 2002, p. 150; Madonna 2010, p. 111
Nieuwsbrief Vrienden van de Antwerpse Madonna's: pdfnr. 17 (2011, 1), p. 19; pdfnr. 18 (2011, 2), p. 27
Referentie: vkb1.0348
- Soort beeld: Onze-Lieve-Vrouw met Kind
- Materiaal hoofdbeeld : Hout
- Beschermd: Neen
- Is er een beheersplan: Neen
- Plaatsing jaartal: 1900
- Sector: Klapdorp
- Inventarisnummer: 10104
Onze-Lieve-Vrouw met Kind - Melkmarkt 28 (nabij de Lijnwaadmarkt)
Alexander Van Papenhoven (toegeschreven), 18de eeuw, natuursteen, metalen kroon — Beschermd monument 2 september 1976
Beschrijving van het beeld:
Dit beeld is van de hand van Alexander Van Papenhoven (1668-1759), die ook de Madonna tegen de gevel van het Vleeshuis en de Madonna in de Markgravestraat 17 maakte. (referentie - opent in nieuw venster)
Herstelling in 2022:
In het voorjaar 2022 werd een diefstal vastgesteld, met name van het deksel van de lantaarn met het monogram van Maria én het monogram van Maria boven tegen de voorkant van de luifel. Om veiligheidsredenen (risico tot kortsluiting) werd het deksel van de lantaarn onmiddellijk vervangen. In het najaar creëerde David Natidze een nieuwe monogram en herstelde het beeld terug in de staat van voor de diefstal.
Beschrijving in 2008:
Bij de restauratie in 2008 werd geopteerd om de symboliek, die bij de vorige restauratie verwijderd werd, terug aan te brengen. Restaurateur David Natidze voegde op discrete manier terug een zonnig element toe en verving de overmaatse kroon van Maria door een minder opzichtig exemplaar. Ook werd een luifel voorzien om het beeld te beschermen. Op 17 mei 2009 was er een inzegening bij het gerestaureerde beeld.
Restauratie in 1980:
Tot in de jaren 1950 prijkte achter dit beeld een grote vergulde stralenkrans in hout met in het midden Maria's monogram. Bij de restauratie van 1980 werd die verwijderd.
- Archief: Hs1491, [f° 4r°, 7v°]
- Iconografie: Clijmans 1941, afb. 17; KIK, B29990 (1942)
- Literatuur: Thyssen 1902, p. 200, 202; Thyssen 1922, p. 58, 170-171; Bouwen 3na 1976, p. 222; Schepens 1981, p. 45, 89; Madonna 2002, p. 158; Madonna 2010, p. 157
- Nieuwsbrief Vrienden van de Antwerpse Madonna's: nr. 12, (2008) 1, p. 16-17; nr. 14, (2009) 1, p. 1, 8-9; nr. 15, (2009) 2, p. 4-5
- Referentie: vkb1.0104
- Soort beeld: Onze-Lieve-Vrouw met Kind
- Materiaal hoofdbeeld : Natuursteen
- Beeldhouwer - toegeschreven aan: Van Papenhoven Alexander (Alex.)
- Beschermd: Ja
- Referentie onroerend erfgoed: https://inventaris.onroerenderfgoed.be/erfgoedobjecten/83725
- Is er een beheersplan: Ja
- Beheersplan door : VKB
- Plaatsing jaartal: 18de eeuw
- Sector: Kathedraal
- Inventarisnummer: 1.0111
Onze-Lieve-Vrouw met Kind - Oude Beurs 48, Schoenmakersstraat
Kockerols (?), 19de eeuw (?), natuursteen — Beschermd monument 2 september 1976
Beschrijving van het beeld:
De Moeder Gods draagt het Kind op de linkerarm. De duif van Gods Geest, in een grote stralenkrans, boven het hoofd van Maria toont dat Maria als moeder van Jezus uitgekozen werd als gevolg van Gods genade. De console is met drie kleine engelenhoofden getooid. Voeg bij dit alles het veelhoekige, sobere baldakijn en de sierlijke lichtarm met lantaarn en we hebben hier te doen met een bijzonder pittoresk hoekje van het oude Antwerpen. Zeker tot in de tijd van het Franse Bewind is hier een burenvereniging actief geweest die voor dit beeld instond.
Herstelling van 2022:
De beugel waaraan de lantaarn hangt was afgebroken. In 2022 werd deze hersteld en de lamp werd terug aangesloten.
Herstelling van 2005:
In 2005 volgde de restauratie van het beeld en de (gebarsten) console door Jeroen Boel. Hij voerde plastisch herstel uit aan het Jezuskind. Er kon geen signatuur worden weergevonden, een ongebruikelijk iets voor Walter Pompe.
Herstelling van 2003:
In 2003 werd de houten stralenkrans opnieuw verguld en de ontbrekende duif heraangebracht.
Geschiedenis van het beeld tot 1814:
Een mogelijke toeschrijving van dit werk aan Walter Pompe (1703-1777) berust op oude gegevens (Van der Sanden). Het beeld werd in 1797 weggenomen en in 1814 herplaatst en waarschijnlijk later vernieuwd. De nota van een welingelichte tijdgenoot, het Hs1491, schrijft deze sculptuur toe aan 'Kockerols'*.
*De gebroeders Kockerols: Adolf (1834-1908) en Louis (1826-1893), of een van beiden alleen.
Archief: SAA, Pk 173/2, f° 446 (Van der Sanden); Hs1491, [f° 7r]
Iconografie: KIK, E37503; Antwerpse verhalen 1983, p. 68
Literatuur: Thyssen 1902, p. 202; Thyssen 1922, p. 172; Schepens 1981, p. 81, 83; Madonna 2002, p. 118, 161; Madonna 2010, p. 169, 171
Nieuwsbrief Vrienden van de Antwerpse Madonna's: nr. 2 (2003-1), p. 6, 7; nr. 7 (2005-2), p. 10; nr. 18 (2011), p. 14, 15; nr. 21 (2014), p. 22
Referentie: vkb1.0111
Hieronder: voor de bundel 'Antwerpse verhalen' (Schoten, 1983) tekende Steven Wilsens de hoek van de Oude Beurs met de Schoenmakersstraat, uiteraard met het madonnabeeld
- Soort beeld: Onze-Lieve-Vrouw met Kind
- Beeldhouwer - toegeschreven aan: Kockerols Louis
- Beschermd: Ja
- Referentie onroerend erfgoed: https://inventaris.onroerenderfgoed.be/erfgoedobjecten/4420
- Is er een beheersplan: Ja
- Beheersplan door : VKB
- Plaatsing jaartal: 19de eeuw
- Sector: Grote Markt