• Inventarisnummer: 1.0173

Onze-Lieve-Vrouw met Kind - Leeuwenstraat, Vrijdagmarkt 8

Frans De Roeck, 1949, natuursteen — in vervanging van een in 1945 vernield beeld uit 1814

•  

Huidige situatie:

het beeld werd in samenspraak met de eigenaar in april 2025 afgenomen en wordt momenteel gereinigd in het atelier van RARO in Essen, gespecialiseerd in het reinigen van stenen beelden. Deze vragen een speciale behandeling doordat het vuil in de steen dringt. Behandeling kan zijn: langzaam en langdurig sproeien  of met speciale klevende doek bedekken die dan afgetrokken wordt en het vuil meeneemt, etc 

Beschrijving van het beeld: 

Het huidige natuurstenen beeld in haar arduinen hoeknis is van de hand van Frans De Roeck (1889-1968) en kwam er op initiatief en voor rekening van de Onze-Lieve-Vrouweparochie. Men bracht hiermee hulde aan de naburige zusters van de Dochters van Liefde, in Antwerpen gekend als de 'vliegende nonnen' omwille van hun opvallend uitstaande, kraakwit gesteven kap. Zij waren sinds 1901 in het toenmalige complex van Heilige Geeststraat 19-23 / Reyndersstraat 18 (Grote Witte Arend) sociaal actief.

---

Geschiedenis van het beeld: 

Al vóór de Franse periode stond op deze straathoek een Madonna, hoewel het type onbekend is. Onder het Franse bewind werd dit verwijderd. In 1814, tijdens het 'herstel' van de religieuze gevelbeelden, werd een nieuw beeld onthuld, ditmaal van het type Medeverlosseres. 

Dit beeld werd verwoest door een V2- bom, die op 2 januari 1945 tijdens W.O. II viel en 29 doden en 27 gewonden maakte. Na de wederopbouw van de huizen in 1949 kwam er een nieuw Mariabeeld, dit keer van het type: 'Onze-Lieve-Vrouw van de Medaille'. Het is een voorstelling van Onze-Lieve-Vrouw Onbevlekt Ontvangen, die ontstond na de Mariaverschijning in Parijs op 27 november 1830 aan Cathérine Labouré (1806-1876), een kloosterzuster in de congregatie van de Dochters van Liefde (Filles de la Charité). Onmiddellijk na deze verschijning werd de zogenaamde 'wonderdadige medaille' geslagen. Deze medaille toont Maria met haar armen zijwaarts en handen geopend, waaruit stralen vertrekken. Ze staat blootsvoets op een slang, als symbool van het kwaad dat zij overwint.

---

Archief en literatuur:

Literatuur: Bouwen 3na-1976, p. 417; Schepens 1981, p. 157; Madonna 2002, p. 157; Madonna 2010, p. 149
Nieuwsbrief Vrienden van de Antwerpse Madonna's: pdfnr. 18 (2011, 2), p. 10, 11; pdfnr. 21 (2014, 1-2), p. 19
Referentie: vkb1.0173 (en vkb1.1121 voor het verdwenen beeld)

 

• Inventarisnummer: 1.0108

Onze-Lieve-Vrouw met Kind - Oever 16

Ch. Proost (serieproduct), ca. 1945 

Beschrijving van het beeld: 

•  

Maria, gehuld in een mantel en met een extra hoofddoek, buigt haar hoofd naar het Kind op haar rechterarm, terwijl haar blik op de voorbijgangers rust. Jezus, omgeven door een nimbus, houdt ditmaal de 'rijksappel' niet zelf vast; Maria draagt deze voor hem. Met haar rechterhand drukt ze dit symbool van waardigheid tegen zich aan, terwijl Jezus teder haar duim omklemt. 

Dit beeld is als serieproduct vervaardigd door de firma Proost uit Antwerpen. Gelijkaardige beelden staan ook op de Sint-Jacobsmarkt 17 (Van Celst), in de Karel Geertsstraat 2A, Borgerhout en in de Du Chastellei 36-38, Merksem. Het vroegere beeld van de Groenplaats 22 was eveneens van dit type (zie Schepens, die dit ten onrechte als een werk van Albert Poels beschouwde).

---

Herplaatsing en inzeging van de Madonna op 14/2/2025:

Na een uitgebreide restauratie kreeg de Madonna zijn vertrouwde plek terug aan de Oever 16. Ditmaal werd het beeld echter bevestigd aan de gevel van de nieuwbouw 'The Roastery', die de oorspronkelijke bebouwing verving. Na de herplaatsing werd de Madonna plechtig ingezegend door E.H. Rudi Mannaerts, waarmee de traditie en symbolische waarde van het beeld opnieuw werden onderstreept.

•  

---

Geschiedenis 1945 - 2024: 

De familie Jespers liet een Madonna aan de gevel van hun pand plaatsen, waar zij sinds 1909 een groothandel hadden. Dit gebeurde kort na de Tweede Wereldoorlog, als dankbetuiging voor het gespaard blijven tijdens de beschieting van Antwerpen met V-bommen tussen oktober 1944 en maart 1945. De groothandel evolueerde door de jaren heen naar een koffiebranderij en kleinhandel, en bleef in familiebezit tot de huidige uitbaters de pensioensleeftijd bereikten. De winkel verder zetten in zijn huidige toestand bleek geen optie. Daarom besloten ze samen te werken met ontwikkelaars Maxime Koot van New en Sébastien Verhulst van Immo Graanmarkt, die de geschiedenis van het pand wilden eerbiedigen. Ze noemden het project 'The Roastery', verwijzend naar de branderij. 

•  

---

Archief en literatuur:

Literatuur: Schepens 1981, p. 150, 151 (Oever), 42 (Sint-Jacobsmarkt), 84, 85 (Groenplaats); Madonna 2002, p. 161 (Oever), 169 (Sint-Jacobsmarkt), 141 (Groenplaats); Madonna 2010, p. 167
Referentie: vkb1.0108

Onze-Lieve-Vrouw met Kind - Bleekhofstraat, Kroonstraat 159

Beschrijving van het beeld: 

Deze gevelsculptuur uit 1866 is een van de oudste beelden in Borgerhout die Onze-Lieve-Vrouw Onbevlekt Ontvangen voorstellen in combinatie met het type Maria Medeverlosseres. Dit dubbelthema was al in gebruik sinds de 17de eeuw, maar kende vooral in de tweede helft van de 19de eeuw een brede toepassing in gevelsculpturen in Antwerpen en de omliggende regio.

---

Restauratie in 2025: 

In 2025 onderging het zwaar verwaarloosde en meermaals overschilderde beeldje een grondige restauratie door David Natidze. Hij verwijderde de oude verflagen, boetseerde met zorg de ontbrekende hoofdjes van Maria en het Kindje Jezus, en gaf het natuurstenen beeld een frisse, witte afwerking. Daarnaast vervaardigde hij nieuwe kroontjes, die hij voorzag van een gouden verflaag.

Na restauratie: 

•  

Voor restauratie:

•  

---

Informatie: 

• Onze-Lieve-Vrouw ter sneeuw-parochie (Borgerhout)
  Kroonstraat. – 409. O. L. Vrouw: Op n_r 103 [sic - WS]: 'O. L. Vrouw van Barmhartigheid'. (1866) [Thyssen 1902, p. 378]
• Onze-Lieve-Vrouw ter sneeuw-parochie (Borgerhout)
  Kroonstraat. – 599. O. L. Vrouw: Op n_r 163 ziet men eene beeltenis in ouden trant. Het Kindje Jezus doorsteekt den kop der slang, terwijl de goddelijke Moeder eenen aandachtigen blik werpt op het gelaat van haren Zoon. Te bemerken den hoogen vorm van beider kronen en de nabootsing van het hermelijn in den steen der beeltenis. [Thyssen 1922, p. 320]
• (Kroonstraat). Nr. 159. Hoekhuis / Bleekhofstraat van vijf + twee trav. en twee bouwl. onder twee pannen schilddaken (n _|_ straat). XIX-verbouwing van XVIII-huisjes (?). Op hoektrav. staand O.-L.-Vrouwebeeld met gekroond Kind op l.arm dat slang met kruis doorboort, ronde sokkel met engeltjes en bloemen (491). [Bouwen 3ND 199, p. 200-201].  Volgens Thyssen (1922, p 320) zou de mantel van Maria bezaaid zijn met een hermelijnmotief. Nu kun je enkel onbestemde nopjes zien. — [WS]

vkb1.0082