Onze-Lieve-Vrouw van Smarten - Keizerstraat 10 (Den Gulden Rinck) (Museum Snijders&Rockoxhuis, exterieur)

E. Declercq, 1921, natuursteen (Duitse gele zandsteen) — Beschermd monument 9 oktober 1948

Het pand 'In den Gulden Rinck', waar vanaf 1603 tot aan zijn dood burgemeester Nicolaas Rockox (1560-1640) woonde, werd omstreeks 1918 voorzien van een monumentale poortomlijsting geïnspireerd op die van het Diestse begijnhof. In januari 1921 stelde men in de bekronende nis het huidige beeld, een werk van beeldhouwer E. Declercq (levensdata onbekend). <noot 1>

Men koos voor een Moeder van Smarten van het type 'Onze-Lieve-Vrouw van de Zeven Weeën', als historische verwijzing naar de nabijgelegen voormalige kloosterkerk van de minderbroeders-franciscanen, waar eertijds een gelijknamige broederschap zeer actief was. In deze kerk, later herbestemd tot museumgebouw van de Koninklijke Academie voor Schone Kunsten, was immers ooit ook de grafkapel Nicolaas Rockox en zijn echtgenote Adriana Perez gelegen.

 Maria, voorgesteld als bij een Calvariegroep, kijkt met een bedroefde blik smekend hemelwaarts. Haar hart is hier wel met een zwaard doorboord, het omvattend symbool voor de zeven smarten (weeën) die ze als moeder van Christus zou beleven.

 Dit beeld bleek ooit bedenkelijk hersteld na een voorwaartse valpartij. Het toen afgebroken gelaat werd deels terug gelijmd, verbrijzelde delen zoals voorhoofd, oogkasten en ogen en kin zijn bijgemaakt. Ook beide afgebroken handen werden gelijmd en bijgewerkt. Bij de rechterhand zijn intussen twee bijgewerkte vingers verdwenen. Tenslotte is een klein stuk steen van de voetplaat aan het afscheuren.

Bemerk de barst in het aangezicht. Ooit moet het beeld voorover gevallen zijn en werden de beschadigde delen heringepast en bijgewerkt.

<noot 1> De ontwerpsculptuur voor dit werk werd bewaard in het vml. Dagbladmuseum in Hoboken.

Archief en literatuur:

Literatuur: Thyssen 1922, p. 275; Bouwen 3nb 1979, p. 152-153; Goovaerts 1980, p. 83; Schepens 1981, p. 185; Madonna 2002, p. 146; Madonna 2010, p. 99
Referentie: vkb1.0060 

Thyssen 1922: 275-276

Keizerstraat. - 413-415. - Boven, in de omlijsting der in Vlaamschen stijl opgerichte poort van het huis 'Gulden Ring', (n. 10), door den oud-burgemeester Rockox, van 1603 tot 1619 bewoond, werd in Januari 1921 eene Lieve-Vrouw der VII Weeën geplaatst. Daar er reeds aan de overzijde der straat eene O. L. Vrouw met het goddelijk Kindje staat, en daar de broederschap van O. L. Vrouw der VII Weeën eene van de bijzonderste der parochie is, werd er tot de keus van </p.275> zulkdanige beeltenis overgegaan. Het beeld stelt de Moeder van Smarten voor met het zwaard in het hart, de oogen en de handen hemelwaarts en vol droefheid en gelatenheid aan Gods wil.
Het is een kunstwerk van E. Declercq, in Duitschen zandsteen, opgevat in den trant der Wedergeboorte.