Onze-Lieve-Vrouw met Kind Jezus zittend op een lam - Mechelseplein 22 (herbestemd, vroeger aan Kanonstraat, Meistraat 14 [verdwenen locatie])
Onbekende beeldhouwer, Avendersteen, 92 x 44 cm (h x b); voetplaat 40 cm diep, in bruikleen bij Voor Kruis en Beeld
Beschrijving van het beeld:
Een beeldengroep van Onze-Lieve-Vrouw met Kind, waarbij het Kind op een lam zit, is een vrij ongebruikelijke voorstelling, maar niet uniek. Deze groep bevond zich tot op het einde van de Tweede Wereldoorlog op de hoek van de Meistraat met de vroegere Kanonstraat. Het associeert onbedoeld met de nabijgelegen 'Lammekesstraat', een tot 1856 in gebruik zijnde straatnaam voor het 'Hopland'. Indirect levert de voorstelling dus een datering op, maar het beeldhouwwerk is onbetwist ouder. Zowel het gebruikte materiaal (een vrij groot stuk Avendersteen) als een in museale context (het Sterckshof) weergevonden albasten versie duiden eerder op een ontstaan in het Ancien Régime. Voor het beeld in het Sterckshof suggereert men "laatste kwart 17de eeuw".
Restauratie van het beeld in 2001:
Na een lang verblijf in de Antwerpse Academie werd uiteindelijk een nieuwe bestemming voor het beeld aan de gevel van het pand Mechelsesteenweg 22 gevonden. Restaurateur David Natidze verzorgde de restauratie én de plaatsing.
Restauratie van het beeld in 2001:
Bij de ontruiming van het stadsdepot verwierf Voor Kruis en Beeld de stukken in bruikleen. De opdracht tot restauratie werd gegeven aan de Antwerpse Academie, waar studenten van de opleiding Conservatie/Restauratie, studio Steen o.l.v. Carolien van der Star het beeld in de jaren 2001-2004 restaureerden.
Het afgewerkte gerestaureerde beeld - Foto C. van der Star, 2006
Geschiedenis van het beeld vanaf WOII to 2001:
De buurt rond de Bontemantelstraat (lees oook Bontemantelstraat 13 - godshuis en kapel) werd tijdens WOII zwaar getroffen door een inslag van een V-bom. Ook het hoekhuis van de Meistraat en de Kanonstraat werd vernield en het beeld was zwaar beschadigd. De saneringswerken na de oorlog waren drastisch. Zo werden de Kanonstraat en nabije Bontemantelstraat van de kaart geveegd en omgevormd tot het huidige Theaterplein. Het gevelbeeld en de luifel werden gerecupeerd en kwamen terecht in het stadsdepot waar het decennialang bewaard bleef.
Links de situering van de verdwenen Kanonstraat. Detail uit een stadsplan van Ratinckx (ca 1939), verz. WS en rechts de afbeelding in Clijmans (1940)
Archief: Hs1491 [f° 12r°]
Iconografie: SAA, FOTO # 23053 (ca. 1920-1940); Frederik Clijmans, 'Poortjes en Mariabeelden in het oude Antwerpen', Antwerpen, 1941, ongepagineerd
Literatuur: Thyssen 1902, p. 315-316; Thyssen 1922, p. 263; Lattin 1948, p. 342
Nieuwsbrief Vrienden van de Antwerpse Madonna's: nr. 16 (2010), p. 12-13; Idem nr. 21 (2014), p. 11
Sterckshof 2003 — A.M. Claessens-Peré, 'De Sterckshofcollectie / The Sterckshof Collection', Antwerpen, 2003, p. 86-87 — Link collectie DIVA
R. Vande Weghe, 'Geschiedenis van de Antwerpse straatnamen', Antwerpen, 1977, p. 222-223 (Hopland), 246 (Kanonstraat)
Referentie: vkb1.0278
Clara & Meistraat. Een klyn O. L. Vrouwenbeeldeken, het gods Kind is op een lammeken gezeten. Fraai verhemelte, zonder voetstuk. [Hs1491, f° 12r°]
Sint-Augustinusparochie (bestaande beelden)
Mei- en Kanonstraat. - 300. O.L.Vrouw: Deze groep vertoont het kindje Jezus, dat nevens zijne Moeder op een schaapje rijdt. Een genootschap draagt zorg voor dit beeld. In het reglement, dat van 1818 dagteekent, vinden wij het volgend treffend artikel: [...]. [Thyssen 1902, p. 315-316]
Sint-Augustinusparochie (bestaande beelden)
Mei- en Kanonstraat. - 395. O.L.Vrouw. – Deze groep vertoont het kindje Jezus, dat nevens zijne Moeder op een schaapje rijdt. Deze voorstelling is eenig in de stad!
Een genootschap draagt zorg voor dit beeld. In het reglement, dat van 1818 dagteekent, vinden wij het volgend treffend artikel:
"Art. 13. Om lid te zijn moet men een goed gedrag hebben en niet onderworpen zijn aen dronkenschap of vloeken, want den Zoon vervloeken en de Moeder eeren, kan niet samen staen.
Indien er nochtans een lid ware dat hier aen onderworpen is, zal men hem eenige keeren vriendelijk vermanen, doch bij geval van schandig voort duren, zal de Commissie hem uit het genootschap uitschrabben." [Thyssen 1922, p. 263]
(Kanonstraat). Beeldje op de hoek van de Meistraat, voorstellend, naast zijn moeder, het Kindje Jezus zittend op een schaapje. Een zeer eigenaardige en uitzonderlijke voorstelling (werd vernield door een vliegende bom). [Lattin 1948, p. 342]
