Onze-Lieve-Vrouw met Kind (van de Zwanengang’) - Sint-Jacobsmarkt 38

Beeldsnijder onbekend, vóór 1794, hout (polychromie), textiel en metaal

Met de aanleg van het Frans Halsplein verdween in de jaren 1960 een overbekende steeg, de Zwanengang. De Onze-Lieve-Vrouw, die al voor het Franse bewind in het midden van de steeg hing, moest noodgedwongen de wijk nemen. In het vooruitzicht van de sloopwerkzaamheden belandde het beeld in 1961 tegen deze naburige gevel (toen RVT De Swane), en kreeg bij de renovatie ervan (1981-1982) een nieuwe, eigentijdse toonkast. De decoratieve lantaarn heeft de afbraak van de gang niet overleefd, tenminste, hij is niet op deze nieuwe plek terechtgekomen.

In 2002 werd het beeld opgeknapt en de vitrine voorzien van dubbel glas en nieuwe kunstbloemen.

Het polychrome beeld toont Maria's kleed in gelig roze, haar mantel en hoofddoek helblauw met witte versiering en witte voering, en Jezus' kleed in het wit. Beiden zijn gekroond. Moeder en Kind kijken elkaar aan, maar er zit geen uitdrukking in hun blik. Het lijkt wel of de Redder van de wereld, met de rijksappel in de hand, zijn zegen beperkt tot zijn moeder. Over de schouders van Maria hangt een grote paternoster.

De feestelijke outfit van het Mariabeeld (blauwe mantel en gebruikelijke zilveren attributen) was in het rusthuis tentoongesteld. Omdat de instelling haar activiteiten in dit gebouw stopzette in 2015, heeft Voor Kruis en Beeld de vitrine met mantel en sieraden tijdelijk in bewaring genomen, in afwachting van een gepaste herbestemming. De Mariakapel aan de gevel blijft wel op haar plaats.

Archief en literatuur:

Archief: Hs1491, [f° 4r°]
Iconografie: FotoMuseum, FP 66/151 (foto: J.E. Borrenbergen (1884-1966), 1916); Steegjes 1922; Gilliams 1939, p. 110 (foto: N. Defraene); SAA, FOTO-OF#04478 (SA035081; Zwanengang 20 in toonkast, 1960); Architectuurarchief Provincie Antwerpen, fonds De Barsée, Fotoalbum 10 (‘Zwanengang’); Madonna 2002, p. 33, 104, 169
Literatuur: Thyssen 1902, p. 274-275; Thyssen 1922, p. 209-210; Bouwen 3nb 1979, p. 471; Schepens 1981, p. 225-228, 241; Madonna 2002, p. 104-105, 169-170; Madonna 2010, p. 205-207
Aanvullende literatuur: 'De Stad Antwerpen', 27 november 1931, p. 910; Atlas 1991, p. 151
Referentie: vkb1.0148
Externe link: Huis Sint Antonius (De Inventaris van het Bouwkundig Erfgoed)