In de Beukenlaan in Wilrijk, verscholen tussen huisnummer 24 en het hoekhuis 1A van de Dennenlaan, staat een bescheiden kapelletje. Sinds 1936 is het eigendom van VZW ‘Voor Kruis en Beeld’. Dat brengt verantwoordelijkheden met zich mee, maar gelukkig is er Ria Bollen. Al 13 jaar ontfermt zij zich over de kapel. Paula Sörnsen en ikzelf spraken op 24 april met haar af om eens bij te praten.
Al vanaf het moment dat we het poortje aan de straatkant doorlopen, steekt Ria van wal.
'De tuin tegen de straatkant doet het goed, maar onder de bomen is het wat triestiger. Ooit heeft een tuinaannemer het volledige tuintje onder handen genomen. Hij plantte toen een bodembedekker die het volgens hem zou overleven. Jammer genoeg heeft hij ongelijk gekregen. Eigenlijk groeit er niets, behalve wat onkruid. Wij, en dan bedoel ik Mr Devaux en ikzelf, werken niet in het tuintje. Maar Mr Devaux kan het niet laten op tijd en stond het onkruid te wieden. Ook borstelt hij altijd het weggetje naar de kapel en het brede voetpad’.
Ik vraag wie Mr Devaux is. 'Dat is de man met wie ik samen de kapel onderhoud. Hij doet dit al meer dan 30 jaar. Ondertussen is hij 93 jaar, maar nog dagelijks komt hij langs', antwoordt Ria. 'Ikzelf ben 13 jaar geleden gestart. Ik zag Mr Devaux schoonmaken zonder water, want dat is er niet in de kapel. Vermits ik niet ver hiervandaan woon, bracht ik hem op een dag water. Sindsdien zorgen we samen voor het kapelletje.'
Ondertussen begint het zachtjes te regenen en gaan we naar binnen. Moeder Maria, boven een altaar omringd met bloemen, verwelkomt ons. 'De verse bloemen zijn niet van mij, hoor.' zegt Ria. 'Ze worden meegebracht door mensen die Onze-Lieve-Vrouw komen groeten. Ik verzorg ze en als ze verwelkt zijn, doet Mr Devaux of ikzelf ze weg.' Dat wekt mijn nieuwsgierigheid. Wie zijn die mensen die Onze-Lieve-Vrouw komen groeten. 'Dat zijn alle soorten mensen', verklaart Ria. 'Oud en jong. Soms zijn het mensen die komen bidden voor een zieke, studenten die een weesgegroetje komen doen tijdens hun examens of mensen die even een moment van rust zoeken tijdens de dag. Sommigen komen dagelijks, anderen passeren toevallig. Het zijn trouwens niet alleen Katholieken die hier komen. In de buurt wonen heel wat Indiërs. Ook zij houden halt bij het kapelletje, vouwen de handen en buigen. Dat is hun manier om respect te tonen. Ook Moslims komen langs. Vergeet niet dat ook in andere godsdiensten de Moeder-figuur belangrijk is.'
Een man komt het kapelletje binnen, brandt een kaarsje en groet Onze-Lieve-Vrouw. Wij geven hem de nodige stilte, hét moment om alles eens goed te bekijken. Als de man weer vertrekt, vraag ik hoe oud de kapel is. Paula kent de geschiedenis goed en vertelt dat het hier vroeger één groot park was dat behoorde bij het kasteel 'Den Brandt'. Daar woonde Emile della Faille met zijn vrouw. Tijdens een wandeling door het domein in 1890 overleed hij plotseling aan een hartaanval. Hij was slechts 54 jaar. Zijn erfgenamen verkochten in 1910 een groot gedeelte van het domein aan de stad Antwerpen, met uitzondering van het kasteel, dat ze in eigendom hielden. De niet-verkochte gronden werden verkaveld en op de plaats waar Emile ooit stierf zou een kapel gebouwd worden. Die kwam er uiteindelijk in 1933. Nog datzelfde jaar wilde de eigenaar, Paul della Faille, de kapel afstaan aan de kerkfabriek van Sint-Bavo in Wilrijk. Gezien de kosten van het onderhoud wees de kerkraad deze schenking af. Twee jaar later, in 1936, kwam de kapel in handen van de vereniging 'Voor Kruis en Beeld'.
En zo was ook 'Voor Kruis en Beeld' verantwoordelijk voor het onderhoud, vul ik Paula aan. 'Jazeker', antwoordt ze. 'Vorig jaar hebben we de takken, die op het dak van de kapel hingen, laten snoeien. Toen ontdekten we dat deze een deel van het dak hadden beschadigd en dat moest natuurlijk ook hersteld worden. En de tuin, die gaan we ook nog een keer aanpakken.'
Dat zijn inderdaad grote werken, merk ik op. Gelukkig kan Voor Kruis en Beeld rekenen op Ria Bollen voor de dagdagelijkse zorgen. 'Jazeker' zegt Ria. 'Zeker wanneer het regent zoals vandaag. Dan leg ik dweilen om te verhinderen dat mensen uitglijden. Ook zorg ik dat de opgebrande kaarsen opgeruimd worden. Er zijn altijd wel wat werkjes. En elke dag open en sluit ik de deuren van de kapel.'
'Dat was ooit anders', gaat Paula verder. 'Vroeger werd de kapel nooit gesloten. Mevr Lesseliers, de eigenaresse van het hoekhuis van de Dennenlaan, hield toen een oogje in het zeil. Al snel groeide bij haar het vermoeden dat een landloper de nacht in het kapelletje doorbracht. Uit medelijden installeerde zij een dik kussen en dekentje in de hoek van de kapel. De landloper kwam elke nacht weer en zo 'waakte' hij over het kapelletje. Maar plots bleef hij weg. Niet veel later werd het interieur van de kapel zwaar beschadigd. Vanaf dat moment werd besloten om de kapel 's nachts op slot te doen.’
Maar dat betekent dat je tweemaal per dag, elke dag van de week en dat het hele jaar rond naar de kapel komt, zeg ik tegen Ria. Ze knikt en ik vraag haar wanneer ze 's morgens de kapel opent. 'Als ik wakker ben', lacht ze. 'In de week is dat om 8 uur, maar in het weekend kan het al eens later zijn. Er is een meneer die altijd vroeg komt en die heb ik verwittigd dat ik in het weekend al eens uitslaap. Hij wacht dan geduldig op de bank op de stoep tot ik er ben. Jammer genoeg heeft de stad Antwerpen deze bank verwijderd.' Daarop repliceert Paula, 'Maar ik heb ze gevraagd voor een nieuwe bank, hoor. Ik begrijp dat ze de vorige weggenomen heeft. Ze was tenslotte aan vervanging toe.'
Ook ik hoop dat er snel een nieuwe bank komt. Gewoon omdat het bij een kapelletje hoort. En misschien wacht ik dan wel 's avonds tot die lieve Ria Bollen het kapelletje komt sluiten ... ergens tussen 5 uur en 9 uur, afhankelijk van het seizoen.
Geschreven door Peggy Verelst
