Onze-Lieve-Vrouw met Kind [verdwenen] - Sint-Paulusplaats 15 (Potagiepoort)
Gips?
Een relict van de vroegere moestuin van de paters dominicanen leeft voort in de benaming 'Potagiepoort'. Een werkelijke poort geeft aan de Sint-Paulusplaats 15 toegang tot een — nog in de helft van de 20ste eeuw — pittoresk stukje oud-Antwerpen. Via een doorgang komt men op een ruime binnenplaats, palend aan de voormalige kloostergebouwen en bijgebouwen aan de vroegere pastorie. Op een van deze lokalen, aanvankelijk een schooltje, veel later een scoutslokaal was een kleine Madonna aangebracht.
In een latere periode (1981?) werd deze Onze-Lieve-Vrouw met Kind vervangen door groter beeld van Onze-Lieve-Vrouw Onbevlekt Ontvangen (zonder Kind) uit ca. 1936, geplaatst door de Oud-Scouts van Sint-Paulus. Dat laatste verhuisde eind 20ste eeuw naar de kerkgevel (sacristiemuur) aan de Sint-Paulusstraat.
Mogelijk is het oude beeldje bewaard gebleven, het werd na afname tenminste toch fotografisch gedocumenteerd door F. De Keersmaeker (jaren 1970?).
Boven, de originele Madonna van de Potagiepoort in Debraye (1927), en de 'Potagiepoort' (links op de foto de doorgang naar de Sint-Paulusplaats 15) en de binnenplaats tussen het vroegere dominicanenklooster en de pastorietuin die paalt aan de Sint-Paulusstraat. - Detail uit een prentbriefkaart (Nels), ongedateerd (voor 1933)
2de rij: detail van de oorspronkelijke Madonna (Debraye 1927) en rechts de vervangende Madonna, foto F. De Keersmaeker (jaren 1970?). Let op het 'gerestaureerde' hoofdje van het Kind
Onderaan: de situatie anno 2002 (foto WS), met de gedenksteen (zie foto rechts) van de Oud-Scouts aan de gevel. Het vervangende beeld van de Oud-Scouts is dan al weggenomen. Hieronder: dat Mariabeeld van de Oud-Scouts op de oude locatie (foto Darimont, anno 1990 - archief VKB)
De gedenksteen 'MARIABEELD / 19.09.81 / 45 JAAR OUD-SCOUTS'
Het vervangende Mariabeeld werd hier weggenomen en herplaatst aan de sacristiemuur, Sint-Paulusstraat, zie daar
Iconografie: Henry, Debraye, 'La Belgique', II, Grenoble, 1927, p. 20;
Iconografie: Prentbriefkaart 'Binnenkoer genaamd Potagie-poort in de Nosestraat palend aan de St. Paulus-kerk.' Uitgave 'Nels', ongedateerd (voor 1933), verz. J. Claes;
Iconografie: Architectuurarchief Provincie Antwerpen, Fonds De Barsée, Fotodozen: doos S-T-U - (Gerubriceerd als 'Sint-Paulusplaats'), foto F. De Keersmaeker, Neg nr. 1118/45 (geheel) en 1118/47 (detail bovendeel)
Literatuur: Thyssen 1902, p. 286; Thyssen 1922, p. 241; Henry, Debraye, 'La Belgique', II, Grenoble, 1927, p. 22; Lattin 1933, p. 107; Lattin 1955, p. 150; Madonna 2010, p. 215
Referentie: vkb1.1252
Teksten:
- Sint-Paulusparochie (bestaande beelden)
Potagiepoort. - 236. O. L. Vrouw. - Op de groote opene plaaats, gelegen op de gronden van het voormalig Predikheerenklooster, is aan den muur van het schoollokaal, nabij de poort der pastorij, een lief beeldje van de H. Maagd gehecht.
[Thyssen 1902, p. 286] - Sint-Paulusparochie (bestaande beelden)
Potagiepoort. - 310. O. L. Vrouw. - Op de groote opene plaaats, gelegen op de gronden van het voormalig Predikheerenklooster, is aan den muur van een lokaal, nabij de poort der pastorij, een lief beeldje van de H. Maagd gehecht.
[Thyssen 1922, p. 241] - (...). Tout près de l'église Saint-Paul, nous rêverons, loin du monde, dans Potagiepoort, cette curieuse petite place fermée et sombre ou sur un mur rude une Vierge à l'Enfant appuie sa naïve fatigue. (...). [Debray 1927, p. 22]
- St. Paulusplaats. Achterbuurt. nr 15 - De Potagiepoort (...). Op het eerste plein achter den ingang der Potagiepoort, tegen een der gevels, nabij de pastorij, prijkt een klein O.L.V. beeld. [Lattin 1933, p. 105, 107]
