Christus Salvator en H. Jacobus de Meerdere - Lange Nieuwstraat 73-75 (Sint-Jacobskerk, zuidportaal)

Onbekende beeldsnijder, 1549, hout - Monument 25 maart 1938 

De renaissancemakelaar van de deur van het zuiderportaal van Sint-Jacobskerk, bevat centraal de patroonheilige van de kerk, apostel Jacobus de Meerdere en hoger een Christus als Verlosser van de wereld (met rijksappel in de linkerhand en zegenende rechterhand). Het snijwerk bevat verder nog tal kleinere voorstellingen: engelen- en leeuwenkopjes, een hurkend mannetje (denk aan het zgn. 'Semini'-figuurtje van de Steenpoort) en helemaal bovenaan een vlak gelaat, gepresenteerd in een drapering.

De afbeelding van Sint-Jacob hier is van het mengtype apostel-pelgrim, een tussenvorm tussen beide afzonderlijke voorstellingswijzen, die volgens Steppe in gebruik was tot het begin van de 16de eeuw. Als pelgrim van de Compostelabedevaart wordt hij gekarakteriseerd met jas, hoed (op de rug), reistas en staf met kalebas. Als apostel draagt hij een lange tuniek onder zijn jas en bezit een boek als attribuut.

Th. Van Lerius vermoedde dat de makelaar (of alleen de grotere figuren?) door de kerkmeesters werden aangeschaft in 1757, maar dateert het werk wel als van 1549, het jaartal dat ook bij de afbeelding ervan door J.J. Linnig voorkomt.

• <noot 1> Jan Karel Steppe, “De iconografie van de heilige Jacobus de Meerdere (Santiago)”, in: ‘Santiago de Compostela. 1000 jaar Europese bedevaart’ (tentoonstelling Gent), Brussel, 1985, p. 129-152 (p. 135).

• <noot 2> De typerende sint-jakobsschelp lijkt hier te ontbreken. Tenzij ze op de klep van de tas is afgebeeld, maar door verwering niet meer als dusdanig te herkennen valt.

Archief en literatuur:

• Iconografie: Linnig 1991: 129
• Literatuur: Lerius 1855, p. 81; Thyssen 1902, p. 384; Thyssen 1922, p. 210; Madonna 2010, p. 137, 139
• Referentie: vkb1.1430