Onze-Lieve-Vrouw met Kind en personificaties - Lange Sint-Annastraat, Sint-Jacobsmarkt 49 [gesloopt]
Albert Poels, ca. 1955, natuursteen
Voor het gebouw van het 'Medisch centrum van de christelijke ziekenfondsen', een ontwerp van Joseph-Louis Stynen (1907-1991) uit 1952 en gerealiseerd ca. 1955, vervaardigde Albert Poels een hele allegorie omtrent zorgverlening en bijstand. Het grote verdiept reliëf (800 × 130 cm) in witte steen is aangebracht op de afgeschuinde hoek. In de woorden van Poels zelf, is het een “kompositie die de geest en de aktiviteit van dat gebouw van de Christelijke Mutualiteiten probeert te illustreren. Onderaan de lijdende mens, die geholpen wordt door de barmhartige Samaritaan. Dan komt de maagd met de brandende lamp, het licht van de liefde verlicht de wereld. Dan een jonge vrouw die haar kind draagt, het kind dat het teken is van de liefde. Het geluk van de vrouw wordt geschraagd door de man. En daarboven dan O.-L.-Vrouw: de belofte van de hemel!” (Florquin 1962: 228-229).
Het gebouw is, met reliëf en al, gesloopt in 2010 en inmiddels vervangen door een nieuwbouw.
Foto WS, 17 september 2010
Hierboven, het CM-logo
Ander verdwenen beeldhouwwerk van Albert Poels was te vinden:
Sint-Jacobsmarkt 44 (VTB, Sint-Christoffel)
Ossenmarkt 29 (kleine terracotta)
Iconografie: Madonna 2010, p. 144
Joos Florquin, “(Ten huize van) Albert Poels. Arthur Matthijslaan 61, Borgerhout/Antwerpen” in ‘Ten huize van… Gesprekken met Vlaamse kunstenaars’, Leuven, 1962, p. 216-231; Poels 1956, cat. 204 met afb. (ongepagineerd); Poels 1995, cat. 8 (ongepagineerd); Ruyssevelt 2001, p. 76; Laureys 2004, p. 258 (Stynen); Madonna 2010, p. 143, 145
Nieuwsbrief Vrienden van de Antwerpse Madonna’s: nr. 3, (2003, 2), p. 15; Nieuwsbrief nr. 16 (2010, 1), p. 14-15
Referentie: vkb1.1180
Teksten:
De ‘lijdende mens’ werd het laatst onthoofd
Gevelreliëf Albert Poels verdween bij sloop Medisch Centrum, Sint-Jacobsmarkt
In september 2010 ging het gebouw van het Medisch Centrum aan de Sint-Jacobsmarkt 49 in Antwerpen tegen de vlakte. De sloop ervan was reeds lang aangekondigd en betekent de start voor de tweede fase van het ‘Auxilia project’, een nieuwbouw van de vzw Gezondheidszorg Antwerpen die startte met de vervanging van het vroegere gebouw van de Vlaamse Toeristenbond (VTB). In het nieuwe complex komen naast een polikliniek met dienstverlening ook appartementen en een ondergrondse parking.
Met het verdwijnen van beide gebouwen, daterend uit het midden van de jaren 1950, ging ook de eraan verbonden monumentale gevelsculptuur van Albert Poels (1903-1984) verloren. Het VTB-gebouw bevatte bovenaan vijf blokvormige reliëfs die de activiteiten van de toeristenbond symboliseerden; het Medisch Centrum van de Christelijke ziekenfondsen droeg in verdiept reliëf een allegorie op de gezondheidszorg, gepatroneerd door een Onze-Lieve-Vrouw met Kind.
Het grote reliëf van het Medisch Centrum (8,00 × 1,30 m), aangebracht op de afgeschuinde hoek met de lange Sint-Annastraat, werd vernield op vrijdag 17 september 2010. Net voor schafttijd knabbelde de sloopmachine het hoofd van Maria nog weg. De rest volgde in de vroege namiddag; om 13.30 uur was de onderste mannenfiguur, de ‘lijdende mens’, bereikt. In een stofwolk stortten de natuursteenbrokken samen met het andere bouwpuin in de wachtende container, er rest geen aandenken meer dan wat foto’s en een maquette.
Of het sparen van de reliëfs van het VTB-gebouw ooit werd overwogen is onbekend. Voor de recuperatie van de sculptuur van het Medisch Centrum werd door Voor Kruis en Beeld wél geijverd. De dienst Monumenten- en Welstandszorg van het Stedelijk Ontwikkelingsbedrijf was bovendien bereid het afgenomen werk te stockeren. Helaas bleek voor de bouwheer het zorgvuldig afnemen van de witte natuursteenplaten geen optie, de kostprijs ervan werd als te hoog ervaren. (WS). [Nieuwsbrief Vrienden van de Antwerpse Madonna’s, nr. 16 (2010, 1), p. 14-15]
