H. Begga - Rodestraat 39 (Begijnhof, inkompoort)

Walter Pompe (1703-1777) (toegeschreven), terracotta (beeld en voetplaat) en hout (kroon en toren kerkmodel), geschilderd — Beschermd monument 24 februari 1975

Traditioneel wordt het beeld van de H. Begga dat in de nis boven de inkompoort van het Antwerpse Begijnhof staat toegeschreven aan Walter Pompe (1703-1777).

Wanneer het werd geplaatst is niet geweten, maar het zou alleszins een vervanging zijn van een Onze-Lieve-Vrouwebeeld dat in een rekening uit 1728 op naam van J.F. Van Havre (geen levensdata bekend) wordt gesteld.

Het heiligenbeeld werd in mei 2011 herplaatst na een conservatie- en restauratiebehandeling in het atelier van Kim Raymakers en Luc Rossen.

Hierboven, foto tijdens behandeling in het atelier (Kim Raymakers en Luc Rossen, ca. 2010)

De gekroonde heilige is afgebeeld met regelboek en kerkmodel. Ze houdt haar linkerhand aan de borst en laat haar linkervoet rusten op een bolvormig voorwerp. Voor een plaatsing in deze hoge nis lijkt dit beeldhouwwerk nooit bedoeld, daarvoor is blikrichting te opgericht. Men zou eerder een plaatsing op ooghoote verwachten.

Citaten:
• Roodestraat. - [...]. - 3. Boven de ingangsdeur van het Begijnhof, langs den binnenkant, ziet men een oud en zeer bevallig beeldje van de H. Moeder Gods en straatwaarts eene H. Begga, deze laatste van W. Pompe. De heilige draagt eene kroon op het hoofd, zij was immers van prinselijken bloede; nevens haar staat eene kerk, omdat zij zeven kerken deed bouwen, alsook een vermaard klooster nabij Andenne. Dit beeld was een van de eerste hersteld in 1814. [Thyssen 1922, p. 256]

• Het monumentale poortgebouw heeft een gelardeerd baksteenfront, bekroond door een trapgevel. Onder een radvenster en boven de classicistisch geïnspireerde laatbarokke poort, een rondboognis met daarin het beeld van Sint-Begga, de vereerde Patrones der Begijnen. De iconografische attributen - een vorstinnenkroon, het kerkje aan haar voet en het Regelboek in haar hand - herinneren aan drievoudige adel: de dynastie van de Karolingers, de kloosterstichting te Andenne en de kloosterregel. Het beeld wordt toegeschreven aan Walter Pompe (1703-1777). Het jaarcijfer "anno 1711" herinnert aan de verfraaiing van de poort, met haar sierlijke, geprofileerde omlijsting in hardsteen. [Brabant 1979, p. 27]

• 1728 (betaling): maken en plaatsing gevelbeeld (Onze-Lieve-Vrouw) door Van Havre: "1728: nové voor maken en stellen van het belt, en werck op de poorte vant begijnhoff, bij quittantie … gl 103". [Archief Begijnhof Antwerpen (ABA), 101 f° 82 - Vermeld in: Olyslager 1990, p. 87, noot 243].

Archief en literatuur:

Archief: Archief Begijnhof Antwerpen (ABA), 101 f° 82
Iconografie: Madonna 2010, p. 260
Literatuur: Thyssen 1902, p. 307-308; Thyssen 1922, p. 256; Brabant 1979, p. 27; Olyslager 1990, p. 87
Nieuwsbrief Vrienden van de Antwerpse Madonna's: nr. 16 (2010), p. 10-11; ib. 17 (2011, 1), p. 19, 21; ib. 18 (2011, 2), p. 7; ib. 21 (2014), p. 27
Referentie: vkb1.0377